Boshqaruvda elektron xukumat. Imzo va muhr. Ularning ahamiyati

Elektron hujjat almashish tizimlari.

Elektron hujjat almashish tizimlari O‘zbekiston Respublikasining “Elektron hujjat aylanishi to‘g‘risida”gi 2004 yil 29 apreldagi 611-II son Qaroriga binoan quyidagicha ta’riflanadi va faoliyat yuritadi.

Elektron hujjat almashish tizimlari – elektron hujjatlarni axborot–kommunikatsiya tizimi orqali jo‘natish va qabul qilish jarayonlari yig‘indisi. Elektron hujjat aylanishidan bitimlar (shu jumladan shartnomalar) tuzish, hisob-kitoblarni, rasmiy va norasmiy yozishmalarni amalga oshirish hamda boshqa axborotlarni almashishda foydalanish mumkin. Turli kompaniyalarning avtomatlashtirilgan tizimlari orasida standartlashtirilgan shakldagi ish hujjatlarining (buyurtmalar, hisob raqamlari va sh.k.) ma’lum shakldagi elektron almashinuvi elektron hujjat almashinuvi tizimini belgilaydi.
Har bir hujjat aylanish tizimi murakkablik darajasidan qat’iy nazar tizimga ma’lum bir xususiyatlarga ega bo‘lib, ular tizim talablarini belgilashda xisobga olinadi. Har bir rahbar ish yuritishni avtomatlashtirish qarorini qabul qilar ekan, qanday tizim tanlash to‘g‘risida o‘ylanib qoladi. Chunki tanlangan tizim oldiga qo‘yilgan masalalarni to‘laligicha yechish imkoniyatiga ega bo‘lishi kerak va unga qilingan sarf-harajatlarni oqlashi lozim. Dasturiy vositalar bozorida juda katta tanlov mavjud. Ushbu dasturiy vositalarni o‘zaro taqqoslash uchun ham ma’lumotlar yetarli. Biror bir tizimni sotib olishdan oldin rahbar ushbu tizim shu tashkilot talablariga javob berish-bermasligini baholay olishi lozim. Chunki sotib olgandan keyin u talablarga javob bermasa, tashkilotga sezilarli salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Shuning uchun ma’lum bir tizimni sotib olishdan oldin nimalarga e’tibor berishimizni aniq bilib olishimiz zarur.Talablarni guruhlarga ajratib olish maqsadga muvofiq bo‘ladi: biznes-talablar va dasturiy ta’minotga bo‘lgan talablar.Birinchi guruhda avtomatlashtirish lozim bo‘lgan jarayonlarga ta’rif berib o‘tilishi kerak. Ikkinchi guruh esa elektron hujjat aylanish tizimiga bo‘lgan talablar va chegaralar aniqlanishi lozim.
O‘z navbatida biznes–talablarquyidagi bo‘limlarga ajratilishi lozim: tizim foydalanuvchilari, ma’lumotlarni saqlash joyi, hujjatlar bilan ishlash, mantiqiy ish yuritish.
Dasturiy ta’minotga bo‘lgan talablar esa resursga bo‘lgan talablar, ishlatish va sozlashqulayligidan iborat bo‘lishi kerak.