|
7.5. Menejer mehnatini tashkil etish mexanizmi.
Menejer mehnatini tashkil etish boshqaruv apparatidagi har bir ijrochi xodimning yetarli darajada cheklangan ish bilan ta’minlanishini talab qiladi. Bu esa o’z o’rinda ishlab chiqarish mehnati, sifati hamda tajribaning ortishini aniq ta’minlaydi. Mutaxassislik majburiyatlar ko’lamini shunday tavsiflashi kerakki, unda har bir ishchi kvalifikatsiyasi imkon qadar to’la namoyon bo’lishi kerak.
Menejer mehnatining korporatsiyalanishi va bo’linishi sohaviy bo’linmalar va boshqaruv apparati ishchilari kasbiy ko’rsatmalarining mustahkamlanishiga olib keladi. “Korporatsiyalar to’g’risida” gi Qonun yuzasidan korporatsiyalar va ularning sohaviy bo’linmalarida har bir rahbar mutaxassis va texnik ijrochi uchun aniq kasbiy ko’rsatmalar belgilab, u ishchining ma’muriy va funksional munosabatlarini, huquq va majburiyatlarini, mansabdor shaxslarning yuqori turuvchiga bo’ysinishini, berilgan ishga mas’uliyatini belgilab beradi.
Boshqaruv mehnat va ishlab chiqarishni yanada yaxshilashga qaratilgan kasbiy ko’rsatmalarni vaqti-vaqti bilan ko’rib chiqishi zarur. Boshqaruv apparati ishchilari mehnat samaradorligini ta’minlashning yagona funksionalizatsiyalashtirish uslubini yaratish maqsadida boshqaruv faoliyatida sifat-tavsif ma’lumotlari qo’llanilib, ular muayyan vazifalarni bajarish uchun muhim bilimlarni, ishning boshqaruv funksiyalarini bajarayotgan mutaxassislar uchun kerak bo’ladigan staj, muayyan mansabning talab darajasi haqidagi ma’lumotlarni ifodalaydi.
Boshqaruvda faoliyatning katta hajmini (ish vaqtining 70% gacha) hujjatlar bilan ishlash tashkil qiladi. Bu esa hujjatlar aylanishini doimiy ravishda olib borishni taqozo etadi.
Korporatsiya va muassasalardagi axborot oqimi jadvallari hamda hujjatlashtirishni amalga oshirish texnologiyalarining ratsionalligi menejerning mehnatiga katta ta’sir qiladi.
Hujjatlar aylanish muddatini qisqartirish uchun ratsional axborot kanallari o’rnatiladi. Rahbar esa faqat boshqalarga ishonib bo’lmaydigan hujjatlarni imzolashi kerak. Ish vaqtining xatlar bilan bog’liq qismini (40-50 % gacha) tayyor holga keltirilgan matnlar va standart blankalar ta’minlaydi.
Hujjatlarni unifikatsiyalash va standartlash – menejer mehnatini tashkil etishning muhim yo’nalishidir. Standart blankalarda xatolarning deyarli yo’qligi boshqaruv xarajatlarini keskin qisqartiradi.
Hujjatlar oqimi va ma’lumotlar hajmining oshib borishi sharoitida menejer mehnatini avtomatizatsiyalashtirish va mehanizatsiyalashtirish muhim ahamiyat kasb etadi. Mutaxassislarning fikricha, boshqaruv apparatida tashkiliy va hisoblash texnikasi, aloqa vositalari yordamida 80% ga yaqin ishlarni mexanizatsiyalashtirish mumkin. Menejer mehnatini takomillashtirishning muhim yo’nalishi bo’lib, eng avvalo, mehnat spesifikatsiyasi va xarakteri, bo’limlar bilan funksional aloqalar hamda boshqalarni hisobga olgan holda ish joyini oqilona tashkil etish hisoblanadi. Stollar, jihozlar, stellaj va kartotekalardan foydalanish qulay bo’lishi kerak.
Ish joylarini texnik vosita va yordamchi qurilmalar bilan ta’minlashda to’xtovsiz ish faoliyatini tashkillashtirish talablari hisobga olinadi. Amaliyotdan ma’lumki, ish joylarini texnologiya, iqtisodiyot, psixofiziologiya, estetika talablariga muvofiq tashkil etish mehnat unumdorligini (50% va undan ortiq) oshiradi.
Boshqaruv apparati xodimlari uchun zarur sharoit, ya’ni sanitar-gigienik me’yorlar, harorat, namlik, yorug’lik, shovqin darajasi, mehnat va dam olishni to’g’ri rejalashtirish muhim ahamiyatga egadir.
Mehnat unumdorligiga psixologik omillar, ya’ni xodimlar va rahbarlar o’rtasidagi munosabatlar, hamda xodimlarning o’zaro munosabatlari ham katta ta’sir qiladi. Kayfiyat, ijodiy faollik, oxir-oqibat, mehnat natijasi ham mana shu munosabatlarga bog’liqdir.
Butun tizim faoliyatiga to’g’ri kelmaydigan (yoki qarshi keladigan) ishlarga yo’l qo’ymaslik uchun menejer o’z faoliyati maqsadini aniqlashda, birinchi navbatda, boshqaruv tizimi yuqori pog’onasi oldidagi masalalarni hisobga olishi kerak. Menejerning aksariyat vaqti hujjatlar bilan ishlashga sarflanadi. Kirib keluvchi axborotlar miqdori ko’p bo’ladi. Bunday vaziyatda informatsiyalarni fil’trash zarurdir. Bu o’rinda axborotni tegishli ijrochilarga yetkazishda kotiba yoki yordamchi (referent) rahbarga katta yordam beradi.
O’z faoliyati davomida turli majlislarda qatnashish menejerning taxminan 70% vaqtini oladi. Shuning uchun majlislarni to’g’ri tashkil qilishda quyidagi talablarni inobatga olish kerak:
- majlis mavzusi jamoa bilan birga yechish mumkin bo’lgan muammoni qamrab olishi zarur;
- majlis qatnashchilarining bilim va tajribalari muhokama qilinayotgan muammoni yechish uchun yetarli bo’lishi lozim;
- majlis qatnashuvchilariga majlis rejasi avvalroq ma’lum qilinishi kerak.
Qatnashuvchilar o’z ish kunini rejalashtirishlari uchun majlis o’tkazilishi kutilayotgan sana, joy va vaqt aniq ko’rsatilishi lozim. Majlis rahbari majlis o’tkazishning maqsad va shaklini puxta o’ylashi lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |
