Boshlang‘ich sinflarda fanlararo integratsiyaning ahamiyati

2-sinf ona tili va o‘qish savodxonligi va tabiiy fanlar darsligi bilan integrasiyalashgan bo‘limi. 
Yuqorida ta’kidlaganimizdek, o‘zbek yozuvchilari personajlarning ichki dunyosini, ruhiy 
kechinmalarini, xarakter xususiyatlarini kitobxon bilan yanada yaqinroq tanishtirish maqsadida 
o‘ziniki bo‘lmagan ko‘chirma gapdan unumli foydalanib, qahramonlar tilidan o‘zlari 
so‘zlaydilar, asardagi voqea – hodisalarga o‘z munosabatini bildiradilar.[5] Ona tili va o‘qish 
savodxonligi darsligida tabiiy fanlar darsliklarida bunday matnlarni ko‘plab uchratamiz, agar 
ularni haqiyqiy obraz qiyofasiga kirib o‘qisak, tasvirlasak, o‘quvchilar ongiga har qanday asar, 
matn mustahkam joy oladi.
Ona tili darslarida nutqni rivojlantirish asosiy hisoblanishini unutmagan holda ikkinchi, 
uchinchi va to‘rtinchi sinf mavzularini o‘rganganda badiiy, tasviriy va ixtiyoriy insho va 
diktantlardan foydalanish mumkin. Insho va diktantni tanlashda esa, tabiatga xos bo‘lgan, 
bolalarda tabiatga muhabbatini tarbiyalovchi mavzularni tanlash kerak bo‘ladi. Insho va diktant 
bolalarda tabiatga bo‘lgan muhabbatni tarbiyalaydi, uni e’zozlashga o‘rgatadi, ularga tabiatning 
axloqiy, estetik va ekalogik mas’uliyat va burchlarini tushunishga yordam beradi. O‘zlarining 
hikoyalarida bolalar hikmatli so‘zlar, allomalarning fikrlarini kiritishni, maqollardan, iboralardan 
o‘z o‘rnida foydalanishni, insholar va diktantlarga rasmlar chizishni asta – sekin o‘rganadilar. 
Bundan maqsad tabiat to‘g‘risida chuqqurroq o‘rganish, uni his qilish, atrof – muhitga e’tiborli 
bo‘lishga o‘rgatishdan iboratdir. Shu bilan birga ona tili va o‘qish savodxonligi darslarida rasm 
asosida hikoya yoki ertak tuzishga, ularga nom qo‘yishga, rejalar tuzishga, qismlarni to‘g‘ri 
qo‘yishga o‘rgatiladi. Bu o‘quvchilarni vaziyatni to‘g‘ri baholashlariga yordam beradi. 
Fanlararo umumiy mavzular mavjudligi aynan shu usullarni birlashtirib, o‘quvchilarga 
kengroq holda bilim, ko‘nikma va malakalarni yetkazishni maqsad qilib qo‘yadi. Agar ikki fanni 

---

mujassamlashtirilsa, darsni shunday rejalashtirish kerakki, boshqa fanlardan olingan ma’lumotlar 
bir-biriga qo‘shimcha bo‘lib, o‘sha ma’lumotlar chuqurlashtirilsin, yaxshi singdirilsin va 
o‘quvchi xotirasida yaxshi saqlansin. Shundagina bu mujassamlashgan dars boshqa darslardan 
farq qiladi va o‘zining samarasini ko‘rsata oladi. Bunda biz tabiiy fanlarni orqali aqliy 
o‘ylashdan hissiy fikrlashga o‘tamiz, o‘qishni o‘rganganda his-tuyg’ularga ta’sir qilib, 
insoniylikni, odob – axloqni, do‘stlik tushunchasini, kattalarga hurmatni shakllantiramiz. 
Xulosa qilib aytganda, boshlang‘ich sinflarda fanlararo integratsiyadan qanchalik unumli 
foydalansak, o‘quvchilarning bilim saviyasi shuncha o‘sib boraveradi. Ular fanlarni bog‘lash, 
ularni farqlash va nazariya bilan amaliyotni birlashtirishi shunchalik tez rivojlanib boradi.
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Mavlonova R., Raxmonqulova N., Boshlang‘ich ta`limning integratsiyalashgan 
pedagogikasi. T.: “O‘qituvchi” 2006-yil. B.15
2. Qayumova Sh. Boshlang‘ich ta’lim tizimida fanlararo integratsiyaning ahamiyati. 
Global jurnal. 2020 –yil. B.270
3. Suyarov K.T., Tillayevna Z.Y va boshqalar Tabiiy fanlar 2-sinf darsligi B.36
4. Azimova I., Mavlonova K., Quronov S., Tursun Sh. “Ona tili va o‘qish savodxonligi 
darsligi”. Toshkent -2021. B.43 
5. Siddiqova Sh. “Badiiy matnni shakllantiruvchi sintaktik vositalar.” Boshlang‘ich 
ta’limning dolzarb masalalari: muammo va yechimlar (an’anaviy) mavzusidagi respublika ilmiy 
–amaliy anjumani materiallari. Jizzax.:2020. B.210.