Tajriba sinfi
Nazorat sinfi
Baho qiymati
Mos baholar soni
Baholarning o’rta
arifmetik qiymati
Samaradorlik
koeffitsienti
X ning ishonchlilik
ehtimoli oralig’i
5 4 3 2
42 64 65 13
X
*
t
= 3,74
1
=X
*
t
/X
*
n
=1,11
3,76
*
t
<3,79
5 4 3 2
23 54 79 23
X
*
n
= 3,39
3,38
*
n
<3,42
71
3.2.6-jadval.
3-sinf tajriba guruhida o’tkazilgan tajriba-sinov tasodifiy miqdor matematik
kutilmasining nazariy qiymati uchun ishonchlilik oralig’ini aniqlash
N
184
x
i
5
4
3
2
m
j
42
64
65
13
x
i
.
m
j
210
256
195
26
x
i
.
m
j
687
x*=
x
i
.
m
j
/N
3,733695
x
i
-x*
1, 266314
0,266314
-0, 733695
-1, 733695
(x
i
-x*)^2
1,603551
0,070923
0,538308
3,005698
(x
i
-x*)^2
5,21848
D*=
(x
i
-x*)^2/N-1
0,028516
*=
D*
0,168866
*=(
*/x*)
.
100%
4,522758
=t
g,m
.
*/
N-1
0,017707
X*-
3,759037
X*+
3,794451
3.2.7-jadval.
3-sinf nazorat guruhida o’tkazilgan tajriba-sinov tasodifiy miqdor matematik
kutilmasining nazariy qiymati uchun ishonchlilik oralig’ini aniqlash
N
184
x
i
5
4
3
2
m
j
23
54
79
28
x
i
.
m
j
115
216
237
56
x
i
.
m
j
624
x*=
x
i
.
m
j
/N
3,391304
x
i
-x*
1, 608696
0,608696
-0, 391304
-1, 391304
(x
i
-x*)^2
2,587902
0,370510
0,153118
1,935726
(x
i
-x*)^2
5,047256
D*=
(x
i
-x*)^2/N-1
0,027580
*=
D*
0,166072
*=(
*/x*)
.
100%
4,896995
=t
g,m
.
*/
N-1
0,017501
X*-
3,383442
X*+
3,418445
72
3.2.8-jadval.
4-sinf bo’yicha nazorat ishlari tahlilining natijasi
Tajriba sinfi
Nazorat sinfi
Baho qiymati
Mos baholar soni
Baholarning o’rta
arifmetik qiymati
Samaradorlik
koeffitsienti
X ning ishonchlilik
ehtimoli oralig’i
5 4 3 2
64 73 38 9
X
*
t
= 4,04
1
=X
*
t
/X
*
n
=1,18
4,01
*
t
<4,15
5 4 3 2
28 46 82 28
X
*
n
= 3,40
3,34
*
n
<3,57
3.2.9-jadval.
4-sinf tajriba guruhida o’tkazilgan tajriba-sinov tasodifiy miqdor matematik
kutilmasining nazariy qiymati uchun ishonchlilik oralig’ini aniqlash
N
184
x
i
5
4
3
2
m
j
64
73
38
9
x
i
.
m
j
320
292
114
18
x
i
.
m
j
744
x*=
x
i
.
m
j
/N
4,04348
x
i
-x*
0,95652
-0,04348
-1,04348
-2,04348
(x
i
-x*)^2
0,91493
0,00189
1,08885
4,17581
(x
i
-x*)^2
6,18148
D*=
(x
i
-x*)^2/N-1
0,03377
*=
D*
0,18378
*=(
*/x*)
.
100%
4,20227
=t
g,m
.
*/
N-1
0,070506
X*-
3,97136
X*+
4,11236
73
3.2.10-jadval.
4-sinf nazorat guruhida o’tkazilgan tajriba-sinov tasodifiy miqdor matematik
kutilmasining nazariy qiymati uchun ishonchlilik oralig’ini aniqlash
N
184
x
i
5
4
3
2
m
j
28
46
82
28
x
i
.
m
j
140
184
246
56
x
i
.
m
j
626
x*=
x
i
.
m
j
qN
3,40217
x
i
-x*
1,59783
0,59783
-0,40217
-1,40217
(x
i
-x*)^2
2,55325
0,35740
0,16174
1,96608
(x
i
-x*)^2
5,03847
D*=
(x
i
-x*)^2/N-1
0,02738
*=
D*
0,16547
*=(
*/x*)
.
100%
4,52585
=t
g,m
.
*/
N-1
0,06158
X*-
3,34993
X*+
3,47309
Nazorat va tajriba sinflari bilan olib borilgan tajriba-sinov ishlarining
samaradorligi 3.2.11-jadvalda keltirildi.
3.2.11-jadval.
Nazorat va tajriba sinflari bilan olib borilgan tajriba-sinov ishlarining
samaradorligi
Ku
za
til
g
an
sin
f
Tajribada
ishtirok
etgan
sinflar
N
Baho
Ba
h
o
n
in
g
o’
rtac
h
a
q
iy
m
ati
Is
h
o
n
ch
lil
ik
eh
tim
o
li
o
rali
g’
i
Sam
ar
ad
or
-
lik
«5» «4» «3» «2»
3-sinf
Tajriba
sinfi
184
42
64
65
13
3,74
0,0177
η=1,11
Nazorat
sinfi
184
23
54
79
23
3,40
0,0175
4-sinf
Tajriba
sinfi
184
64
73
38
9
4,04
0,0263
η=1,19
Nazorat
sinfi
184
28
46
82
28
3,40
0,0247
Natijalarning o’rtacha qiymatlarini sinflar bo’yicha diagramma ko’rinishida
tasvirlasak, 3.2.1-rasmdagi ko’rinishni oladi.
74
3-bob yuzasidan xulosalar
Ushbu yakunlovchi bobda kompterli ijodiy topshiriqlar ustida ishlash
metodikasi o’quvchilarning mustaqil masala tuzib bajarishga o’rgatish bilan uning
samaradorligi aloqadorlikda bayon qilindi hamda ilmiy tadqiqotning samaradorligi
tahlil qilindi. Samaradorlik – bu qo’yilgan maqsad bilan erishilgan natija
o’rtasidagi tafovutdir.
Eksperimental tadqiqot natijalari boshlang’ich sinf matematika darslarida
kompyuterli ijodiy torshiriklardan foydalanish ta’lim mazmuni va
o’quvchilarning tayyorgarlik darajasiga, matematikadan bilish ob’ektlarini
mustaqil ajratish, kuzatish, munosabatlarni tahlil qilish hamda ularni rivojlantirish
ustida matematik usullarni xilma-xil o’quv holatlarida qo’llash talablariga mos
bo’lganda o’quvchilarda ijodiy faoliyatni rivojlantirishning samaradorligi oshadi
degan ishchi farazning to’g’riligini tasdiqladi.
3,44
3,33
3,53
3,38
3,78
3,40
3,99
3,34
4,18
3,61
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
1
2
3
4
5
3.2.1-rasm. Tajriba natijalarining sinflar bo’yicha
qiyosiy diagramma ko’rinishi
75
XULOSA
Boshlang’ich sinf matematika ta’limi jarayonida kompyuterli ijodiy
topshiriqlarni tadbiq etish muammosi yuzasidan tadqiqot ishlari olib borilib
quyidagi xulosalarga kelinfi.
- tadqiqot mavzusi yuzasidan adabiyotlar o’rganilib, o’qituvchilar ish
tajribasi kuzatilib, matematikadan kompyuterli ijdiy topshiriqlar tizimini yaratish
metodik muammo ekanligi asoslandi;
- boshlang’ich sinf matematika ta’limida tadbiq etiladigan kompyuterli
ijodiy topshiriqlar tasniflandi. Bunday topshiriqlar tasnifi sifatida quyidagilarni
kiritish mumkin: O’quvchilar tomonidan mustaqil misol va masalalar tuzish,
topshiriqlarni biror belgisiga ko’ra sinflarga ajratishga doir,taqqoslashga
doir,ma’lumotlari
yetishmaydigan
va
ortiqcha
bo’lgan
masala-
topshiriqlar,masalalarni turli usullarda yechishga doir, ko’p yechimli masala-
topshiriqlar,
nostandart
masalalar,
geometik
mazmunidagi
masala-
topshiriqlar,mantiqiy masalalar, muammoli masala-topshiriqlar, ifoda, tenglama va
tengsizliklar tuzilishiga doir topshiriqlar;
- boshlang’ich sinf matematika ta’limida tadbiq etiladigan kompyuterli
ijodiy topshiriqlar tizimini tuzish tamoyillari tavsiflandi: kompyuterli ijodiy o’quv
topshiriqlarining o’quv materiali mazmuniga tengligi, kompyuterli ijodiy o’quv
topshiriqlarining o’quvchilar yoshi, qiziqishi, real o’qish imkoniyatlariga mosligi
tamoyili, kompyuterli ijodiy topshiriqlarning ta’lim jarayoni bosqichlariga teng
kuchliligi tamoyili, topshiriqlarning bir-biriga bog’liqligi tamoyili, o’quv
topshiriqlarining
bir-birini
to’ldirishi tamoyili, o’quv topshiriqlarining
kompleksligi tamoyili;
- boshlang’ich sinflarda matematika ta’limida kompyuterli ijodiy topshiriqlar
tizimini tatbiq etish metodikasi ishlab chiqildi.
-
boshlang’ich sinflar uchun matematikadan kompyuterli ijodiy
topshiriqlardan foydalanishning samaradorligi tajribada sinab ko’rildi. Tajriba sinfi
o’quvchilarning matematika fanini o’zlashtirishi nazorat sinfiga nisbatan yuqori
ekanligini biz o’tkasgan tajriba tasdiqladi.
76
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1.
Karimov I.A. Ona yurtimiz baxtu-iqboli va buyuk kelajagi yo’lida
xizmat qilish – eng oliy saodatdir. T: O’zbekiston, 2015.
2. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining kompyuter va
axborot texnologiyalarni rivojlantirish, “Internet”ning xalqaro axborot tizimlariga
keng kirib borishini ta’minlash dasturini ishlab chiqishni tashkil etish chora
tadbirlari to’g’risida”gi 2001-yil 23-maydagi 2001-2005 yillarda 230-sonli qarori.
3.
O’zbekiston
Respublikasi
Vazirlar
Mahkamasining
“Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot–kommunikatsiya
texnologiyalarini joriy etish chora-tadbirlari to’g’risida”gi 2002- yil 6-iyuldagi
200-sonli qarori.
4. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2002-yil 30-maydagi
“Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot texnologiyalarini joriy
etish to‘g‘risida”gi PF-3080 sonli farmoni.
5. O‘zbekiston Respublikasining 2003-yil 11-dekabrda qabul qilingan
“Axborotlashtirish to‘g‘risida”gi Qonuni.
6. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005-yil 8-iyuldagi “Axborot-
kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari
to‘g‘risida”gi PF 117-sonli qarori.
7.O‘zbekiston Respublikasiyning Osiyo taraqqiyot banki bilan hamkorlikda
amalga oshirayotgan “Ta'lim sektorini rivojlantirish dasturi” hamda “Umumta'lim
maktablariga axborot kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish” loyihalari.
8. Xalq ta'limi vazirligining 2006-yil 3-avgustdagi “2006-2007-o‘quv
yillarini “Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari kadrlarni salohiyatini oshirish
o‘quv yili” deb nomlash to‘g‘risida”gi 6/5-sonli buyruqlari.
9. Karimov. I.A Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. -T.: “Manaviyat”,
2008.- 61 – bet.
10. Karimov I. A Barkamol avlod o’zbekiston taraqqiyotining poydevori T.:
“Sharq”, 1998. -9- bet.
77
11. O‘zbekiston Oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi. O‘zbekiston
Respublikasi xalq ta'limi vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Davlat matbuot
qo’mitasi tomonidan yaratilgan «Uzluksiz ta'lim tizimi uchun o’quv
adabiyotlarining yangi avlodini yaratish” konsepsiyasi. - Toshkent, 2002.
12. Amonova D (Abdula Qodiriy nomidagi jizzax davlat universiteti)
Zamonaviy axborot texnologiylari J.: 2010. -12-b.
13. O‘zbekiston Respublikasining qonuni: Kadrlar tayyorlashning milliy
dasturi. - T., 1997 y., 29 avgust.
14. Azizxodjaeva N.N “O’quv jarayonining samaradorligini oshirishda
pedagogik texnologiyalar ” T:. 2007. 14-23 bet.
15. Abduqodirov A.A. Masofali o‘qitish modellari va ularning sinflari. // J.
Fizika, matematika va informatika. – Toshkent, 2004. – № 5. – B. 50-56.
16. Axmedov M, Abdurahmonova M, Jumayev M 1- sinf matematika T:.
2012.
17. Abdurahmonova N, O`rinboyeva L 2-sinf matematika T:. 2014.
18. Abdulahatova Sh Multimedia vositalari va o’quvchi nigohi.Boshlang`ich
ta’lim jurnali //2013.2-son/ 31- bet.
19. Abdullaeva M (ma’sul muxarrir), Jalolov A, Nazarov Q, Nosirov R,
Otamurodov S , Ochildiev A, Ro’ziev R (rahbar), Sharipov A, Shermuhamedov
S , Haitov Sh, HoshimovaI . Falsafa: ensiklopedik lug’at. T.: “O’zbekiston milliy
ensiklopediyasi” Davlat ilmiy nashriyoti, 2010-yil, 31-b.
20. Allaberganova M.R Informatika fanidan didaktik o’quv- majmuasini
ishlab chiqish va amaliyotga tadbiq etish jihatlarini tadqiq etish. Mag.dis.
Toshkent.2011ю 33-34- bet.
21. Allaberganova M.R Informatika fanidan didaktik o’quv- majmuasini
ishlab chiqish va amaliyotga tadbiq etish jihatlarini tadqiq etish. Mag.dis.
Toshkent.2011ю 33-34- bet.
22. Abduqodirov A.A. Masofali o‘qitish modellari va ularning sinflari. // J.
Fizika, matematika va informatika. – Toshkent, 2004. – № 5. – B. 50-56.
78
23. Bigbayeva N.U, Sidelnikova R “Boshlang`ich sinflarda matematika
o`qitish metodikasi”. T:”O`qituvchi” 1986. 269-b
24. Begimqulov U.Sh. Zamonaviy axborot texnologiyalari muhitida
pedagogik ta'limni tashkil etish.// .Pedagogik ta'lim. jur, № 1, 2004 – 25-25 betlar.
25. Burxonov S, Xudoyorov O’, Norqulova Q 3-sinf matematika T:. 2013.
26. Bikbayeva N.U, Yangibayeva E,Girfanova K. M 4-matematika T:. 2013.
27. Bаntоvа M. A vа bоshqаlаr "Bоshlаng’ich sinflаrdа mаtеmаtikа o’qitish
mеtоdikаsi" Tоshkеnt “O’qituvchi” 1983 y 13-12 bеtlаr.
28. Белкин Е.Л., Карпов В.В., Харнаш П . И. Технические средства
обучения. – Ярославль, 1977.
29. Бент Б. Андерсен, Катя ван ден Бринк. Мультимедиа в образовании.
Издателство: Дрофа, 2007 г.224 стр.
30. Dadamirzayev G’ Pedagogik texnologiyalar bo’yicha izohli tayanch
so’z va iboralar. N:, 2008. 11-bet.
31. Djuraev. R.X, Tolipov O’. Q, Safarova R.G’, To’raqulov X.O ,
Inoyatova M.E, Divanova S.M. Pedagogik atamalar lug’ati. –T.: “Fan” nashriyoti,
2008-yil, 13bet.
32. Dominov D.Z Kompyuter tarmoqlaridan amaliy mashg’ulotlarini
zamonaviy
axborot-
kommunikatsiya
texnologiyalari
asosida
o’qitish.
BMI.Toshkent. 2012. 10-bet.
33. Hasanboev J, To’raqulov X, Haydarov M , Hasanboeva M.
Pedagogika fanidan izohli lug’at. –T.: “Fan va texnologiya” nashriyoti, 2008-yil.
30-41-bet.
34. Hasanova G. Q Boshlang`ich ta’lim pedagogikasi, integratsiyasi va
innovatsiyasi B:.2013. 71-b
35. Ibragimov X.I., Yo‘ldoshev U.A.,Bobomirzaev X., Pedagogik-
psixologiya (o‘quv qo‘llanma). –T.: “O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati”
nashriyoti, 2009-y. 83-b.
36. Ibodullayeva Z.J “ Masofaviy o’qitish texnologiyalari” fanidan electron
bilimlar omborini yaratish. Mag.dis. Toshkent.2012. 14-bet.
79
37. Jumayev E.E Boshlang`ich matematika nazariyasi va metodikasi T:.
2010. 178-b
38. Kоlyagin Yu M. «Mаtеmаtikа o`qitish mеtоdikаsi, M., 1980 y, 57-bеt
39. Курманила Ш
Методика преподавания математики в начальных
классах.Астана 2011. 92-с
40. “Kasb-hunar ta’limi” jurnali 2007-yil. №1 18-bet.
41. Клемешова Н.В. Мультимедиа как дидактическое средство высшей
школы//Автореф. дисс. канд. пед. наук – Калининград, 1999.
42. Lеvеnburg L.Sh vа bоshqаlаr" Bоshlаng’ich sinflаrdа mаtеmаtikа
o’qitish mеtоdikаsi" Tоshkеnt “O’qituvchi” 1985 y. 15-21 bеtlаr.
43. Mоrо M. I, Pishkаlо A.M "Mеtоdikа оbuchеniya mаtеmаtikе v 1-3
klаssах" Mоskvа 1978 y.6-14 bеtlаr.
44. Методические рекомендации к учебнику для 4класса Смоленск
2014.12-c
45. Mahmudov A.Z “ Kasb- hunar kollejlarida “Kompyuter grafikasi”
fanini multimedia texnalogiyalari asosida o’qitish metodikasini ishlab chiqish ”.
Toshkent. 2012. 25-30 bet.
46. Multimedia tizimlarini o‘rganish va qo‘llash uchun uslubiy ko‘rsatma.
Namangan 2006 y.
47. Norov.A Fizikaviy jarayonlarni kompyuterli modellashtirishda
multimedia vositalari integratsiyasidan foydalanish.// Nanotexnalogiya va qayta
tiklanadigan energiya manbalari: muammolar va yechimlar. Respublika ilmiy-
amaliy anjuman materiallari to’plami.Qarshi.2012
48. Olimov.M.O Avtomatlashtirilgan axborot kutubxona tizimlaridan
foydalanishni o’rgatuvchi multimedia dasturi. BMI. Toshkent. 2010. 21- bet
49. Прессман Л. П. Основы методики применения экранно-звуковых
средств в школе.-M.: Просвещение, 1976.
50. Parpiyev A.P Zamonaviy pedagogi texnologiyalarning ilmiy- nazariy
asoslari T:. 2008. 183-184 bet.
80
51. Qosimov F. Qosimova M. Murakkab masala topshiriqlar . Maqola.
Boshlang`ich ta`lim jurnali. 2007.1-son. 26-27- bet.
52. Qomusiy lug`at M,: 1979. 201-b.
53. Ravshanov O Axborot texnologiyaari afzalliklari // Boshlang`ich
ta’lim.─Toshkent, 2008. ─№ 6. ─ B 14-15 - bet.
54. Rayxonov Sh Bоshlаng’ich sinflаrdа mаtеmаtikа o’qitish usuliyoti B:.
2004. 164- 253 bet.
55. Rayxonov Sh, Qosimov F, Saidova M Boshlang`ich sinflarda harakatga
doir masalalar. O’quv metodik qo’llanma. B:. 2015. 34-35 bet.
56. Saitov.Y, Matematika va matematiklar haqida T: “O`qituvchi”, 1992.28-
33-bet.
57. Skatkin L.N "Mеtоdikа nаchаlnоgо оbuchеniya mаtеmаtikе" tаhriri
оstidа. Mоskvа 1972 y . 11-27 bеtlаr.
58. Стародубцев В.А. Компютерные и мултимедийные технологии в
естественнонаучном образовании: Монография. – Томск: Делтаплан, 2002. –
224 с
59. Sobirov Elmurod Uch o‘lchovli grafik vositalar asosida yaratiladigan
elektron darsliklarga qo‘yiladigan pedagogik va psixologik talablar. Mag.
Disser.Namangan. 2009.31-34 bet
60. Taylaqov N.I. Respublikamiz uzluksiz ta'lim tizimida masofadan
o‘qitishni joriy qilishning istiqbollari//Mejdunarodnaya nauchno–prakticheskaya
konf. «Primeneniye Internet v uchebnom protsesse». Tez. dokl. Moskva –
Tashkent. –2002. S.–42–43.
61. Umarov L.M Axborot texnologiyalaridan foydalanib o’qitish o’qitish
samaradorligini oshirish.disser. Q:. 2012.15-19- bet
62. Xalillayev A,Xudoynazarov E Boshlang’ich sinflarda masala yechishga
o’rgatish metodikasi U:.2010 6-bet
63. Yoqubov L.M va boshqalar O’qitishning texnikaviy vositalari T.:
O’qituvchi , 1985. 140 bet.
81
64. Yo’ldoshev. O’, Yusupov M. Distervegning didaktik qoidalari.Ilmiy
risola T:. 2009. 14- bet.
65. Yo‘ldoshev J, Yo‘ldosheva F, Yo‘ldosheva, G. Interfaol ta'lim sifat
kafolati. –T.: 2008-yil, 86-bet.
66. Захарова И.Г. Информационные технологии в образовании: Учеб.
пособие для студ. высш. пед. учеб. заведений. – М.: Издательский центр
«Академия», 2003. – 192 с.
67. O’zbekiston Milliy Esiklopediyasi T.: 2010. 349-b.
68. O’zbekiston Milliy lug’at M,:1998. 105-b.
69. Шахмаев Н. М. Технические средства обучения.-М.: Знание, 1975.
191c
70. Шмаргун Н. И. Экранно- звуковые пособия в обучении физике.-M.:
Просвещение,1985
71. Чекина А.Л, Федотовой О.Н, Рагозиной Т.М Математика
окружающий мир техналогия 3-класс Волгоград.2014. 70-c
Internet saytlari
1.
www.de.uz
– Masofaviy ta`limga bag`ishlangan veb sayti
2.
www. buxdu.uz – Buxoro davlat universitetining maxsus veb sayti.
3.
www.Multimedia.uz
Multimedia
umumta`lim
dasturlarini
rivojlantirish markazi
4.
www.eduportal.uz
5.
www.ziyonet.uz
6.
htpp:// inf.yspu.yar.ru/. Мультимедийные технологии.
7.
infoCOM.uz
Do'stlaringiz bilan baham: |