Boshlang’ich sinflar uchun matematikadan kompyuterli ijodiy topshiriqlar tizimini yaratish

6.  O’quv  topshiriqlarining  kompleksligi  tamoyili.  Bu  tamoyil 

M.A.Ushakovaning 

ilmiy-tadqiqotlarida 

asoslangan  edi.  U  o’quvchilar 

o’zlashtirishining  sistemligi  g’oyasiga  asoslanib,  o’quv  topshiriqlari  to’plamiga 

qo’yiladigan  pedagogik  talablarni  o’rgangan.  «Kompleksda,  uning  yozishicha, 

o’quvchilarning  ijodiy  va  noijodiy  ishlariga  mos  keladigan,  dars  tiplari  va  uning 

---

 

55 

bosqichlari  bilan  uzviy  bog’langan,  ham  sinf  jamoasining,  ham  alohida 

o’quvchining  bilish  ehtiyojlarini  ta’minlaydigan  bilim,  ko’nikma,  malakalarni 

shakllantirish talablariga javob bera oladigan o’quv topshiriqlarining barcha turlari, 

tiplari  mavjud  bo’lishi  zarur».  Misol  tariqasida  «100  ichidagi  sonlar»  mavzusida 

tuzilgan topshiriqlarni tahlil qilamiz. 

Topshiriq: Juftliklardan qaysi biri katta ekanligini izohlang: 

a) 9... va 6... 

b) 6... va ...8 

v) ...3 va ...4 

g) 7... va ...8 

Topshiriq «100 ichidagi sonlar» mavzusini mustahkamlash maqsadini ko’zlab 

tuzilgan  ko’p  yechimli  masaladir.  Bu  topshiriqning  murakkabligi  o’quvchining 

misollar ustida qiladigan mushohadasida ko’zga tashlanadi:      a) birinchi misolda 

o’nlik xonada turgan raqam 9, birlik xonadagi raqam tushirib qoldirilgan. Demak, 

son  to’qqizinchi  o’nlik  sonlari  bo’lishi  mumkin.  Ikkinchi  son  o’nlik  raqami  6, 

birlik  raqami  tushirib  qoldirilgan.  Bu  son  60,  61,  62,  63,  64,  65,  66,  67,  68,  69 

bo’lishi  mumkin.  Ikkala  sonda  tushirib  qoldirilgan  raqamlar  o’rniga  xohlagan 

raqamni  qo’yib,  9...>6...  ekanligi  izohlanadi.  Topshiriqning  qolgan  bandlaridagi 

sonlar ham shunga o’xshab taqqoslanadi. 

Bunday  topshiriqlar  «100  ichidagi  sonlar»ni  o’rganish  va  mustahkamlashga 

mo’ljallanganligi,  ularni  bajarishda  ijod  va  qayta  eslash  faoliyatlarining  ishtiroki, 

topshiriqlarning dars bosqichlariga mosligi, miqdor jihatidan optimalligi (etarliligi) 

bitta kichik komleksni tashkil etadi.