Boshlang`ich sinfda axborot texnologiyalari

O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasiga ilovalar namunasi
1-Ilova
INTERNET. INTERNETGA KIRISH VA UNDA ISHLASH


Internetning yaratilishi va rivojlanishi


INTERNET - bu jahondagi har xil Kompyuter tarmoqlari bilan aloqa bog’lashga imkon yaratuvchi texnikaviy vositalar, dasturiy ta’minot, standart va bitmlar yig’indisidir.
Ma’lumki, axborot jamiyat shunday jamiyatki, unda ishlovchilarning ko’pchiligi axborotlarni ishlab chiqarish, saqlash, qayta ishlash va realizatsiya qilish bilan bandirlar, shu bilan birga foydalanuvchilarga axborot madaniyat asoslaridagi bilim beriladi.
Axborot madaniyatning asosiy vazifasi informatsiya zaxiralaridan to’g’ri foydalanish (odatda,, insonlar tomonidan tayyorlangan va mashina zaxiralarida qayd qilingan) va axborot xizmat (foydalanuvchilar ixtiyoriga axborot mahsulotlarni berib qo’yilishi) kiradi.
Jamiyatni informatizatsiyalash jarayoni axborot xizmat va mahsulotlar bozori qonunlarini hisobga olgan holda asosiy bozor sektorlarida o’tadi.
Bozor iqtisodiyotining zamonaviy rivojlanish bosqichlarida inson faoliyatining barcha sohalarida yangi axborot texnologiyalardan foydalanish zaruriyati tug’ilmoqda. Uning ta’sirida ishlab chaqarish ekstensiv o’sishdan jadal o’sishga o’tmoqda, mehnat taqsimotida va boshqarish texnologiyasida behisob salmoqli o’zgarishlar amalga oshirilmoqda.
Ayniqsa,, yangi axborot texnologiyalarni tatbiq qilish jarayoni butun dunyo Kompyuter tarixi Internet misolida yaqqol ko’zga tashlanmoqda, qaysiki million-million Kompyuterdan foydalanuvchilar yagona axborot muhitda ishlamoqdalar.
80-yillarda AQSH Mudofaa Vazirligi harbiy sanoatdagi ilmiy izlanishlarni rivojlantirish maqsadida Internet - ARPAnet nomli eksprimental tarmoqni yaratadi. APRAnet modelida Kompyuter - manba va Kompyuter - priyomnik orasida hamisha aloqa o’rnatilgan. Tarmoqda ma’lumotlarni uzatish Internet IP protokol asosida tashkil qilingan. IP protokoli - bu tarmoqda ishlash qoidalari va ish bayonidir.
ARPAnet yaratilgandan taxminan 10 yillardan so’ng lokal (muayyan bir joy) hisoblash tarmog’i (LAN) paydo bo’ldi, masalan, Ehhernet va boshqalar. SHuningdek,, UNIX operatsion sistemali Kompyuterli ishchi stantsiyalar vujudga keldi. Bu operatsion sistema tarmoqda Intenet (IP) protokoli bilan ishlash imkoniyatiga ega bo’ldi. Jiddiy yangi masalalar va ularning yangicha yechilish usullari paydo bo’lishi tufayli, yangi zaruriyat paydo bo’ldi, ya’ni tashkilotlarda o’zlarining lokal tarmoqlari bilan APRAnet ga ulanishni xohlab qoldilar. Taxminan shu vaqtda yana boshqa tashkilotlar paydo bo’lib, ular IP ga yaqin kommunikatsion protokollardan foydalanuvchi xususiy tamoqlarga ega edilar.
80-yillar oxirida Milliy Ilmiy fond (National Science Foundation - NSF) 5 ta superKompyuter markaz (NSFNET)ni tashkil etdi. Aloqa narxining balandligi muammo edi. SHunda VSF ARPAnet ning IP texnologiyasiga asoslangan o’zining xususiy tarmog’ini yaratadi. Markazlar o’tkazish qobiliyati 56 kb.ps (7 kbs) bo’lgan maxsus telefon liniyalari bilan ulanadi. Lekin barcha tadqiqot tashkilotlarini markaz bilan bevosita ulash imkoniyati yo’q edi. Bu muammoni hal qilish uchun regional belgilari bo’yicha tarmoqlar tashkil etish kerak edi. Mamlakatning har bir burchagidagi xohlovchi korxonalar yon qo’shnilari bilan ulanishlari oqibatida superKompyuter markazi hosil bo’ladi. Natijada, istagan Kompyuter yon qo’shnisi orqali boshqa Kompyuterlar bilan bog’lanishi mumkin.
1987 yili jismonan eskirgan tarmoq o’zidan taxminan 20 marta tez ishlaydigan telefon liniyalari bilan almashtirildi. Nisbatan tezroq ishlaydigan tarmoq boshqaruv mashinalari o’rnatildi.
Quyida keltirilgan jadvalda region bo’yicha Internetdan foydalanuvchilar soni va 1-rasmda uning grafik ifodasi berilgan:

1- jadval.

№	Regionlar	Foydalanuvchilar soni
		mln.	%
1	Afrika	1,36	0,6
2	Osiyo tinch okeani	27,55	15,9
3	Evropa	38,76	20,4
4	O’rta SHarq	0,90	0,5
5	Kanada va AQSH	92,33	57,6
6	Janubiy Amerika	5,60	2,9
7	MDH mamlakatlari	10,7	6,1

Tarmoqlarni yangilash jarayoni uzluksiz olib borilmoqda. 90 - yillarda Internet yuqori o’sishga ega bo’ladi. Hozirgi vaqtda Internetga o’quv dargohlari, hukumat agentliklari, tijorat firmalari, xalqaro tashkilotlar, foydalanuvchilar ulangan bo’lib, ularning yarmisi tijorat-chilardir. Hozirgi vaqtda Internet AQSH (NII) Milliy Axborot Infrastrukturasining asosi sifatida foydalanilmoqda. Hozirgi vaqtda dunyo bo’yicha Internetdan foydalanuvchilar soni 175 million kishiga yetdi.

Aniq dalillarga asosan 2006 yilga kelib Internetga ulanuvchilar soni 4 barabar oshdi.