Boshlang’ich matematika kursi nazariyasi

Nizomiy nomidagi TDPU 207-guruh talabasi Erkinovs Charos “Boshlang’ich matematika kursi nazariyasi” fani bo’yicha tayyorlagan mustaqil ishi

1-savol.Geometriya elementlari. Geometrik figuralar va ularning xossalari.
Javob: Nuqta- Geometriya, topologiya va matematikaning tegishli sohalarida nuqta fazodagi mavhum ob'ekt bo'lib, na hajmga, na maydonga, na uzunlikka va na katta o'lchamlarning boshqa shunga o'xshash xususiyatlariga ega. Shunday qilib, nol o'lchovli ob'ekt nuqta deyiladi. Nuqta matematikaning asosiy tushunchalaridan biridir.
Evklid geometriyasidagi nuqta:
Nuqta geometriyaning asosiy tushunchalaridan biridir, shuning uchun "nuqta" ta'rifiga ega emas. Evklid nuqtani bo'linib bo'lmaydigan narsa deb ta'riflagan.
To'g'ri chiziq geometriyaning asosiy tushunchalaridan biridir.
Geometrik toʻgʻri chiziq (toʻgʻri chiziq) har ikki tomoni yopiq boʻlmagan, choʻzilgan egri boʻlmagan geometrik obyekt boʻlib, uning kesimi nolga intiladi va tekislikka boʻylama proyeksiyasi nuqta beradi.
Geometriyaning tizimli ekspozitsiyasida, odatda, to'g'ri chiziq boshlang'ich tushunchalardan biri sifatida qabul qilinadi, bu faqat bilvosita geometriya aksiomalari bilan belgilanadi.
Agar geometriyani qurish uchun asos fazodagi ikki nuqta orasidagi masofa tushunchasi bo'lsa, to'g'ri chiziqni yo'l ikki nuqta orasidagi masofaga teng bo'lgan chiziq sifatida aniqlash mumkin.
3) Paralelogramma:
Parallelogramma - qarama-qarshi tomonlari juft parallel, ya'ni parallel to'g'rilar ustida joylashgan to'rtburchak. Parallelogrammaning alohida holatlari to'rtburchaklar, kvadrat va rombdir.
Maxsus holatlar:
Kvadrat- barcha burchaklari to'g'ri bo'lgan muntazam to'rtburchak yoki romb yoki barcha tomonlari va burchaklari teng bo'lgan parallelogramm.
Kvadratni quyidagicha aniqlash mumkin: ikkita qo'shni tomoni teng bo'lgan to'rtburchak; barcha to'g'ri burchakli romb (har qanday kvadrat rombdir, lekin har bir romb ham kvadrat emas).
To'rtburchak barcha burchaklari to'g'ri (90 gradusga teng) bo'lgan parallelogrammadir.
Romb barcha tomonlari teng parallelogrammdir. To'g'ri burchakli romb kvadrat deb ataladi.
4) Trapesiya:
Trapesiya To'liq bir juft qarama-qarshi tomonlari parallel bo'lgan to'rtburchak.
1. Tomonlari teng bo‘lmagan trapetsiya;
2. Tomonlari teng bo'lgan trapetsiya deyiladi teng yon tomonlar.
3. Bir tomoni asoslari bilan to'g'ri burchak hosil qiladigan trapetsiya deyiladi to'rtburchaklar .
Trapetsiya tomonlarining o'rta nuqtalarini tutashtiruvchi segment deyiladi o'rta chiziq trapezoid (MN). o'rta chiziq trapetsiya asoslarga parallel va ularning yarim yig'indisiga teng.
Trapezoidni kesilgan uchburchak deb atash mumkin va shuning uchun trapesiyalarning nomlari uchburchaklar nomlariga o'xshaydi (uchburchaklar ko'p qirrali, teng yonli, to'rtburchaklar).
5) Atrof:
Doira dan teng masofada joylashgan tekislikdagi nuqtalarning joylashuvi berilgan nuqta, ma'lum bir nol bo'lmagan masofada markaz deb ataladi, uning radiusi deb ataladi.
6) Uchburchak:
Uchburchak- 3 ta uchi (burchak) va 3 tomoni bo'lgan eng oddiy ko'pburchak; uch nuqta bilan chegaralangan tekislikning bir qismi va bu nuqtalarni juftlik bilan bog'laydigan uchta chiziq segmenti.
Geometrik shakllarni farqlash va nomlash, ularni turli mezonlar bo‘yicha taqqoslash va guruhlash qobiliyatini o‘rgatish. Umumlashtiruvchi tushunchalarni shakllantirish. Cho'qqi - bu figuraning tomonlari uchrashadigan nuqta. Yon tomonlari va cho'qqilari
figuraning chegarasini tashkil qiladi, chegara esa uning ichki maydoni bilan birga figuraning o'zini tashkil qiladi.
Burchak (tekis) - bir nuqtadan (cho'qqi) chiqadigan ikkita nur (tomon) tomonidan hosil qilingan geometrik figura.