Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

мантиқий фнкр тузилиши ҳамда
бу тузилишнинг нутқдаги тил 
белгилари маъно ало-
қаларидан иборат. Мантиқийликнинг бу икки кўрини-
ши ўзаро алоқада бўлиб, нутқда биргаликда намоён
бўлади.
Мантиқийликни таъминлаш икки шартга 
асослана-
ди. Биринчиси, экстролингвистик 
шартдир 
Бу шарт
тўғри мулоҳаза қилишнинг нормалари иа принциплари-
ни эгаллашни тақоэо қилади. Тўғри нутқ учун кура-
58
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

шувчи киши, энг аввало, мантиқий фикрлашни ўргани-
ши лоэим. Ҳар қандай тафаккур кўриниши мантиқ қо-
нунларига мос бўлиши керак. Сўзлаганда фикрнинг тар-
тибига қаттиқ аҳамнят бериш, 
фикрлашда мантиқий
хатоларга йўл қўймаслик мантиқийликнинг гаровидир.
Иккинчи шарт соф лингвистик бўлиб, нутқий тузи-
лиш белгининг бир-бирнга зид бўлмаслигини, мазмуний
боғлиқлигини уюштнрувчи тил воситаларини 
бнлишни
тақозо қилади. Иккинчи шарт, 
нутқий 
алоқа сатҳида
амал қилиб, баён этиш мантиқини эгаллашни буюради.
Биринчи шарт билиш мантиқи 
бўлса, 
иккинчи шарт
баён этнш мантиқидир. Баён этиш мантиқпнп бузганлик
тинглопчининг нутқни тушунтиига таъсир этади. Нутқ-
ни тушуниш бош масала экан, баён этнш мантиқи ўр-
ганишга арзийдиган масала бўлиб қолаверадн.
Гап ичида мантнқийликнинг бузилувига қуйидагилар
сабаб бўлиши мумкин:
1. 
Маълумки, сўзлар ўз маъно доираларига мос ке-
лувчи сўз билангина 
бирика 
оладн. 
Исталган сўзни
исталган сўз билан