Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

маларни қунидагича 
кўрсатса бўлади: 
1 Дналектал
иорма. 2. Сўзлашув нутқи нормаси. 3 Социал арголар,
жаргонлар нормаси. 4. Адабий тил нормаси 
(адабий
порма)'.
А д а б и й
н о р м а . Маълум бир ҳудудда тарқал-
ган узус нмкониятлари ўша ҳудудда яшовчи аҳоли учун
беистисно тушунарли бўлади, 
яъни 
алоқанинг енгил
амалга ошувига имкон беради. Б у — тилнинг ўэинорма-
дан иборатлигини кўрсатади. Норма — тнлнинг яшаш
шаклидир. Тилнинг қайси бир 
унсури нормативликни
йўқотдими, унинг ўзи ҳам яшашдан тўхтайди. Тилнинг,
унинг элементларининг 
нормативлиги, 
уларнинг тил
жамоаси учун беистисно тушунарли бўлишидир. Аммо
ўзбек халқи жойлашган ҳудуддаги бир маҳаллий ҳудул
(регион) вакили бошқа маҳаллий ҳудуд вакнли билан
ўз шевасида сўэлашганда ноаниқликлар юзага келиши,
тил алоқаси енгил кўчмаслиги мумкин. 
Бу ҳол ўэбек
тилида сўэловчи жамоа учун умумий бўлган тил воси-
талари бўлишини тақозо этади. Узбек тнли нормалари
умумий восита сифатида тарихан аста-секинлик билан
найдо бўлгандир.
Кишилар нутқий алоқанинг 
қулайлнгига эришиш
мақсадида ўз шеваси учун бегона бўлган, қўшни шева-
га тегишли тил 
ҳодисаларини ўэ нутқларида ишлата
бошлайдилар. Маълум даврлар ўтгач, бундай муомала
катта жамоа учун тушунарли 
бўлган 
«тилни» юзага
келтиради. Кишилар ўзаро ўша тил билан сўзлашишни
афзал кўра 
бошлайдилар. 
Чунки у билан 
ўэбеклар
яшайдиган ҳамма жойда муомала қилиш мумкин бў-
лади. Бундай тилнинг пайдо бўлиши ва ривожланиши-