Бошланғич таълим кафедраси

Фойдаланилган адабиѐтлар 
1. 
Зимняя И.А. Ключевые компетентности как результативно-целевая 
основа компетентностного подхода в образовании. - М.: Исследовательский 
центр проблем качества подготовки специалистов, 2004. 
2. 
Иванов Н.П. Квалификация // Российская педагогическая 
энциклопедия: В 2т. / Гл. ред. В.В. Давыдов. - Т. 1.- М.: Большая Российская 
энциклопедия, 1993. - С. 424-426.
3. 
Spencer L.M. Competence at work: models for superior performance / 
L.M. Spenser, S.M. Spenser. - New York (etc.): John Wiley, 1993. 

---

310 
 
 
 XALQARO BAHOLASH DASTURLARI 
 
Mamatqobilova SHodiya
TerDU talabasi 
Ilmiy rahbar: SHabbazova D.R. 
Bugungi kunda dunyo miqyosida ta‘lim sifatini baholashda yangicha 
shakllardan foydalanilmoqda. Mamlakatimiz ta‘lim sohasida o‘quvchilar natijalarini 
xalqaro baholash dasturlaridan keng foydalanish tadbiq etilmoqda. Mavjud xorijiy 
baholash dasturlarini o‘rganib chiqish, qiyoslash, ayni yo‘nalishdagi xalqaro 
tashkilotlar ta‘lim muassasalari bilan hamkorlik qilgan holda zamon talablariga javob 
bera oladigan munosib milliy baholash tizimini rivojlantirish muhim sanaladi. 

.Xalqaro ta‘lim sifatini baholash dasturlarida O‘zbekistonning ishtiroki 
masalasini atroflicha o‘rganib chiqish va ushbu dasturlarda ishtirokini ta‘minlash; 

Xalqaro tajribadan kelib chiqqan holda o‘quvchi yoshlar bilimlari darajasini 
baholash yoki monitoring qilishning ―Milliy dasturini ‖ yaratish; 

Ilm-fan yutuqlarining eng ilg‘or natijalari va adabiyotlarining ingliz tilida 
nashr qilishini inobatga olgan holda, maktablarda ingliz tilini o‘rgatuvchi turli 
xorijiy dasturlarni tadbiq etish masalalarini ko‘rib chiqish. 

Maktabgacha ta‘lim muassasalarida ta‘lim tarbiya berishga mas‘ul 
mutaxassislarning malaka talablarini aniq mezonlar orqali belgilab qo‘yish va 
bolalarning umumiy ta‘limga yo‘naltirilishini butunlay mas‘ulligini qonun bilan 
belgilab qo‘yish; 

Maktabgacha ta‘lim hamda umumiy o‘rta ta‘lim muassasalaridagi guruh va 
sinflarda xalqaro tajribada sinalgan usullardan kelib chiqqan holda o‘quvchilar 
sonining maksimal hamda minimal ko‘rsatgichlarini belgilab qo‘yish;

Psixologik testlar yordamida boshlang‘ich sinflardagi iste‘dodli bolalarni 
ajratib olib 8-9 yoshlilar uchun har bir maktabda ixtisosolashgan sinflar tashkil etish.
Yuqoridagi 
talablarga 
asoslanib 
O‘zbekiston 
Respublikasi 
Vazirlar 
mahkamasining 2018-yil 8-dekabridagi ―Xalq ta‘lim tizimida ta‘lim sifatini baholash 
sohasidagi xalqaro tadqiqotlarni tashkil etish chora-tadbirlari to‘g'risidagi‖ qarori 
asosida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasi huzuridagi ta‘lim sifatini 
baholash bo‘yicha xalqaro tadqiqotlarni amalga oshirish Milliy markazi tashkil 
etilgan. Xalqaro tadqiqotlarda ishtirok etish uchun maxsus tayyorgarlilar talab etiladi. 
Har bir yangi jarayonga o‘tishda ommaviy-axborot vositalari roli ancha yuqori 
hisoblanadi. Shundan kelib chiqib soha mutaxassislari ommaviy axborot vositalarida 
chiqishlar qilib borishi targ‘ibot ishlarini olib borish orqali yuqori natijalarda erishish 
mumkin. Bu jarayonda fan metodistlari, inspektor metodistlar, malaka oshirish tizimi, 
maktab rahbariyati, fan o‘qituvchilari, ota-onalar va o‘quvchilar ham faol bo‘lishi 
talab etiladi. 
Bu jarayonda quidagi ishlar olib borilishi zarur: 
1. Fan metodistlari o‘qituvchilarga xalqaro baholash dasturlari haqida to‘liq, 
to‘g‘ri va uzluksiz ma‘lumot berib borishi; 
2. Maktab mashg‘ulotlari mazmuni tatqiqotlarga tayyorgarlikka yo‘naltirib 
borishi lozim;

---

311 
3. Ko‘rik-tanlov, festival va turli tadbirlar tashkil etish va o‘tkazib borishi talab 
etiladi; 
4. O‘qituvchilar esa o‘quvchilar natijalarini doimiy tahlil qilib borish,
5. An‘anaviy 
nazorat tuzilishlarini yangicha qoliblariga bosqichma-
bosqichlikda o‘zgartirib borilishi lozim; 
6. Malaka oshirish tizimida o‘quv dasturiga o‘zgartirish va qo‘shimchalar 
kiritish,
7. .Mahoratli pedagog kadrlarni xalqaro baholash dasturi bo‘yicha ilmiy 
tatqiqotlarga jalb etish; 
8. Pedgoglarni xorijiy olimlar adabiyotlari bilan tanishtirib borish, 
9. Kurs yakunida baholash dasturlariga mos ravishda amaliy ishlar qabul 
qilish; 
10. Ota-onalar va jamoatchilik o‘rtasida xalqaro baholash dasturlari to‘g‘risida 
targ‘ibot olib boorish. 
Tashkil etilish lozim bo‘lgan ishlardan ma‘lumki ta‘lim bilan bog‘liq barcha 
sohalar hamkorlikda ishlashi talab etiladi. Maktab pedagog jamoasi va o‘quvchilar 
o‘rtasida 
ijodiy 
muhitni 
kuchaytirish, 
metodbirlashmalari 
faoliyatini 
takomillashtirish, ichki natijalarni pedagog kengashda muhokama qilib borish, fan 
o‘qituvchisi dars jarayonida integratsiyani ta‘minlash ham xalqaro baholash dasturiga 
o‘tish sur‘atlarini oshirish uchun ko‘mak bo‘la oladi.
Hozirgi davrda dunyo miqyosida qo‘llanilayotgan quidagi xalqaro baholash 
tizimlari bilan tanishib chiqamiz. 
 PIRLS testlari 
 PISA
 TMMSS 
 TALIS 
 EGRA va EGMA 
PIRLS - (inglizcha – Progrogress in International Reading Literacy Study-