Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

3.2.1. Doğuda çevirinin Amacı ve Çevirmen Kimliği 
Her ne kadar yukarıdaki okullardan çeviri okulu olarak söz edilse de, 
bu  okulların  gerçek  işlevi  çevirmen  yetiştirmek  değildir.  Başka  bir  de-
yişle, o günden bugüne  çeviri okulları kimlik değiştirmiştir.  Bu okullar 
çeviri yapanları bir araya toplayarak çeviri konusunda uygulamaya yöne-
lik bir hizmet vermeyi kendilerine amaç edinmişlerdir. Örneğin, 
Beyt-ül 
Hikme
’de  (Bilgelik  Evi)  toplam  65  çevirmen  görevli  olup,  bunlardan 
47’si İS. 5. yüzyılda Bizans Ortodoks kilisesinden kovularak Anadolu’ya 
yerleşen Süryani kökenli çevirmen, geriye kalanlar ise, İskenderiye’den 
etrafa dağılan Yunan ya da İbrani kökenli bilim adamlarıdır (Baker 1998: 
320).  
Bu okullarda yoğun bir çeviri etkinliğinin sürdürülmesi, metin türü ola-
rak bilim ve teknikle ilgili bilgilendirici metinlerin  çevrilmiş olması, çe-
viribilim açısından “sözcüğü sözcüğüne” çeviri yönteminin kullanıldığını 
gösterir.  Bu  dönemde  soyut  düşünme  yeteneklerini  geliştiren  yazınsal 
alan, mitoloji veya felsefe ile ilgili yapıtların çevrilmemesine neden ise, 
Antik çağdan kalan yapıtların çoğunun Roma ve Arap istilaları sırasında 
yok  olması,  ya  da  bu  konuyla  ilgili  eldeki  kitapların  Hıristiyanlık  veya 
Müslümanlık gibi tek tanrılı din anlayışlarıyla çelişmesidir. Bu gibi yapıt-
lar  yerine,  matematik,  fizik  veya  tıp  gibi  gündelik  yaşamı  ilgilendiren 
konu alanlarında  çeviriler yapılmıştır. Ayrıca  bu kitapların bir kısmının 
Anadolu’da yaşayan Süryaniler tarafından ilk önce Yunanca’dan Sürya-
nice’ye,  sonradan  da  (9.  yüzyılın  ikinci  yarısında)  Süryanice’den 
Arapça’ya çevrilmesi ilgi çekicidir. Dolayısıyla, çevirilerin kaynak dilden 
değil de, ikinci dilden yapıldığı anlaşılmaktadır. Öte yandan bilgilendirici 
metinlerde  sözcüğü  sözcüğüne  çeviri  yönteminin  seçilmesi,  çeviribilim 
süreciyle doğrudan ilgilidir. Bunun yanı sıra, çevirileri o dönemde çevir-
menlerin değil de, bilim adamlarının yapmış olması çeviri ediminde özel 
alan bilgisinin öneminin daha o dönemde farkına varıldığını gösterir.  

---

 
46