Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

bağlaşıklık, bağdaşıklık, 
kabul edilebilirlik, bilgisellik, duruma uygunluk, metinlerarasılık 
gibi 
öğelerin devreye girmesiyle birlikte çeviride söylem çözümlemesi anlam 
kazanmaya başlamıştır. Bununla birlikte, onlar da sadece dile ilişkin öğe 
olarak bağlaşıklık ve bağdaşıklık öğelerini kendilerine ölçüt almakla sı-
nırlı kalmışlardır. Bir başka deyişle, metni kuran ve bütünselliğini sağla-
yan dilbilgisel öğelerin tutarlılığı anlamına gelen “bağlaşıklık”la, metnin 
mantıksal  akıcılığına  işaret  eden  “bağdaşıklık”  ilişkilerini betimlemekle 
yetinmişlerdir.  
Çeviribilim açısından değerlendirildiğinde metne yukarıda anlatıldığı 
şekilde  bakmak  metiniçi  çözümlemenin  ötesine  geçmez.  Oysa  çeviride 
metiniçi  bağlam  kadar  metindışı  öğelerin  de  önemi  yadsınamaz.  Çeviri 
ürün, metnin iç ve dış bağlantılarının kurulmasıyla ancak erek ekinde iş-
levini yerine getirebilir. Bundan böyle, söylem çözümlemesine geçmişteki 
anlayışa göre bakmak, çeviride kaynak odaklı yaklaşımı benimsemek an-
lamına  gelir.  Çeviriye  böyle  bakmanın  sakıncalarıyla  ilgili  olarak  Cat-
ford’ın şu sözleri, aynı zamanda dilbilim ve çeviribilimin sınırlarını çizer 
niteliktedir:  
Dilin kapsamı o kadar geniş ve ayrışıktır ki, bu onun her zaman dilbi-
limin amaçlarına hizmet etmyeceği anlamına gelir. Bundan böyle, tüm dil 
bağlamında “alt dil” ve “çeşitliliklerini” ulamlayacak bir çerçeveye ge-
reksinim vardır
 (aktaran Hatim & Mason 1990: 38) (Çev. Mine Yazıcı).  
Kuşkusuz dilin “çeşitliliği”, akla dili kullanana odaklı coğrafik özellik-
lere dayalı