Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

***3.3.1.2.4. Daireyi İlmiye (1870) 
1870’de Maarif Nezaretine bağlı olarak kurulan bu dairenin amacı Av-
rupa’daki üniversitelerle akademik iletişim kurmaktır. Abdülaziz (1861-
1876) dönemindeki bu dairenin kurucusu Ahmet Mithat’ın (1844-1913) 
geçmişteki derneklerden farklı olarak Latince ve Yunanca’dan çeviri yan-
lısı olması dikkat çekicidir (Tekin & İlkin, 1999: 133). Öyle ki önceki çe-
viri derneklerinde sadece Arapça ve Farsça’dan bir Doğu dili yanı sıra, her 
ne olursa olsun bir Batı dili bilmek yeterli bir ölçüt iken, bu daireye gire-
cek elemanlarda Latince ya da Yunanca bilme koşulu aranmıştır. Bunda 
Batı’daki üniversitelere giden öğrencilerin Yunan ve  Latin dil ve kültü-
rüne verilen öneme değin aktardıkları bilgilerin büyük etkisi olduğu söy-
lenebilir. Bir başka deyişle, Skolastik bilim anlayışının ardından Aydın-
lama felsefesi ve doğa bilimlerine dönüşte Yunan ve Latin dili ve kültü-
rünün oynadığı rol dönemin aydınlarını etkilemiştir.  
Sonuç  olarak,  Daireyi  İlmiye’nin  geçmişteki  çeviri  bürolarından  iki 
açıdan farklı olduğu söylenebilir. Bunlardan birincisi, Encümen-i Daniş 
başta olmak üzere önceki çeviri bürolarında yaşayan bir dil Fransızcadan 
çeviriler yapılması önerilirken, bu dairede ölü bir olan Latince’den de çe-
viri yapılması önerisi; ikincisi ise, Telif ve Tercüme Nizamnamesi hazır-
lama görevinin bu daireye verilmiş olmasıdır. Bundan böyle, söz konusu 
nizamnamenin hazırlanmasıyla birlikte, hem bu büronun amacının ve gö-
rev tanımlarının daha kesinlik kazandığı, hem de ileriye dönük olarak ya-
yıncılık ve telif hakları konusunda ilk adımın atıldığı öne sürülebilir (Ka-
yaoğlu, 1998: 135-138).  

---

 
58