Book · February 022 citations reads 5,337 author: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

 

---

44 
«
O‘zbek modeli
»
 beshta asosiy tamoyilining mohiyati 
 
Asosiy tamoyillar
Asosiy tamoyillarning mohiyati 
Iqtisodiyotning 
siyosatdan ustunligi
Iqtisodiy islohotlar hech qachon siyosat ortida 
qolmasligi kerak, u biror mafkuraga bo‘ysundirilishi 
mumkin emas. Buning ma’nosi shuki, iqtisodiyot 
siyosatdan ustun turishi kerak. Ham ichki, ham tashqi 
iqtisodiy munosabatlarni mafkuradan xoli qilish zarur. 
Davlat bosh islohotchi, 
iqtisodiy 
o‘zgartirishlarning 
tashabbuskori
Davlat bosh islohotchi bo‘lishi lozim. U islohotlarning 
ustuvor yo‘nalishlarini belgilab berishi, o‘zgarishlar 
siyosatini ishlab chiqishi va uni izchillik bilan 
o‘tkazishi, 
jaholatparastlar 
va 
konservatorlar 
qarshiligini bartaraf etishi shart. 
Qonunlar va ularga 
rioya qilish ustuvorligi
Qonun va qonunlarga rioya etish ustuvor bo‘lishi 
lozim. Buning ma’nosi shuki, demokratik yo‘l bilan 
qabul qilingan yangi Konstitutsiya va qonunlarni hech 
istisnosiz hamma hurmat qilishi va ularga og‘ishmay 
rioya etishi lozim. 
Kuchli ijtimoiy siyosat 
yurgizish
Aholining demografik tarkibini hisobga olgan holda 
kuchli 
ijtimoiy 
siyosatni 
o‘tkazish. 
Bozor 
munosabatlarini joriy etish bilan bir vaqtda aholini 
ijtimoiy himoyalash yuzasidan oldindan ta’sirchan 
choralar ko‘rilishi lozim. Bu bozor iqtisodiyoti 
yo‘lidagi eng dolzarb vazifa bo‘lib keldi va bundan 
keyin ham shunday bo‘lib qoladi. 
Bozor iqtisodiyotiga 
bosqichma – bosqich 
o‘tib borish
Bozor iqtisodiyotiga o‘tish obyektiv iqtisodiy 
qonunlarning 
talablarini 
hisobga 
olgan 
holda, 
o‘tmishdagi 
«inqilobiy 
sakrashlar»siz, 
ya’ni 
evolyutsion yo‘l bilan, puxta o‘ylab, bosqichma-
bosqich amalga oshirilishi kerak. 
Jahonda umume’tirof etilgan rivojlanishning «o‘zbek modeli» jahon
iqtisodiyotida yuz berayotgan inqirozli holatlarga qaramay, 2012-yilda
mamlakatimiz iqtisodiyotini o‘stirishning yuqori sur’atlari barqarorligi va
makroiqtisodiy muvozanatni to‘la ta’minladi. Xususan, o‘tgan yilda
mamlakatimiz YaIMning o‘sishi 8,2 foizni, sanoat mahsulotlari ishlab
chiqarish hajmi o‘sishi 7,7 foizni, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtirish hajmi 
o‘sishi 7,0 foizni tashkil etdi. Davlat byudjeti YaIMga nisbatan 0,4 foiz 
miqdorida profitsit bilan ijro etildi. Inflyasiya darajasi belgilangan prognoz 
ko‘rsatkichidan oshmadi. 
Taraqqiyotning o‘zbek modeli yuksak zamonaviy texnika va 
texnologiyaning mavjudligi, ishlab chiqarishning industrial tavsifi, 
rivojlanishda axborot texnologiyalarining o‘rni va ahamiyatining yuqoriligi, 
xizmat ko‘rsatish sohasining muttasil o‘sib borishi, iqtisodiy o‘sishning intensiv

---

45 
yo‘li ustuvorligi, iqtisodiyotning ochiqligi, davlat tasarrufidan chiqarish va
xususiylashtirish, raqobat muhitini yaratish, erkin tadbirkorlikka keng yo‘l
ochish orqali bozor munosabatlarini chuqurlashtirish, iqtisodiyotning ijtimoiy
yo‘naltirilganligi, xalq farovonligining izchil yuksalishi, milliy iqtisodiyotning
global iqtisodiyot bilan integratsiyalashuvining kuchayishi tendensiyalari bilan 
tavsiflanmoqda. 
Taraqqiyotning o‘zbek modeli qotib qolgan statik tushuncha emas,
albatta. Uning xarakteri va shakl-shamoyilini belgilaydigan asosiy tamoyillar 
saqlanib qolgan holda doimo yangi vazifa va qoidalar bilan boyitilib,
takomillashtirilib borilmoqda
4
. 
Shunday qilib, O‘zbekistonning o‘ziga xos taraqqiyot yo‘li nazariy va amaliy 
jihatdan puxta belgilab olindi. Bu barcha tamoyillar demokratik va iqtisodiy qayta 
o‘zgartishlar jarayonlarini muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun hal qiluvchi 
ahamiyat kasb etib, hayot sinovidan o‘tdi.