Боҳодир эшов

мингбоши 
бошчилик 
қиладиган 
Кенгаш 
тузилган бўлиб,
 
бу кенгаш саройдаги давлат аҳамиятига 
молик муҳим ишларни кўриб чиққан. Дастурхончи, рисолачи ва бошқа муҳим 
амалдорлар аъзо бўлган ушбу кенгаш давлат бошқарувида муҳим аҳамиятга 
эга эди. 
Қўқон хонлигида асосан Олимхон, Умархон ва Муҳаммад Алихонлар 
даврида (1798-1842 йй.) давлат бошқаруви ва давлатчилик ички ва ташқи 
сиѐсат анча барқарор ҳамда нисбатан тинч ривожланган. Аммо XIX асрнинг 
ўрталарига келиб Қўқон хонлиги инқирозга учрай бошлайди. Тадқиқотчилар 
ушбу инқирознинг асосий сабаблари сифатида ўтроқ халқ ва кўчманчи аҳоли 
ўртасидаги қарама-қаршиликларни, ўзаро низо ва урушларни, хон тахти учун 
олиб борилган курашларни, Бухоро амири билан бўлган низолар ва 
душманликлар, 
сарой 
амалдорларининг 
хоинликлари 
кабиларни 
кўрсатадилар. Буларнинг натижасида иқтисодий ҳаѐтда тараққиѐт пасайиб, 
ижтимоий тарқоқлик кучайиб борди ва давлат инқирозга юз тутди.
Қўқон хонлигида унвонлар ва мансаблар улар ижрочиларининг вазифалари 
ҳамда мартабаларига қараб 
ҳарбий, ҳарбий-маъмурий, сарой унвон ва 
мансаблари ҳамда маъмурий вазифалари, диний мансаб ва унвонлар 
ҳамда диний қозихона 
амалларига бўлинар эди.
1
Хон саройида қуйидаги 
ҳарбий мансаб ва унвонлар жорий этилган: 
-
Амир ул-умаро
– амирлар амири. Хон томонидан кенг ваколатлар 
берилган (давлатдаги муҳим ишлар, амалдорларни амалга қўйиш ва 
олиш, давлатдаги ички тартибни сақлаш, саройдаги тартиб – интизом 
кабилар) шахс бўлиб, хондан кейинги энг юқори мансаб ҳисобланган; 
-
Амирлашкар – 
амир ул-умародан кейинги мансаб. Қўқон хонлигида 
мингбоши 
ҳарбий 
унвонининг 
вазифалари, 
даражаси 
амирлашкарликка тенг бўлган; 

1
Унвонлар ва мансаблар ҳақидаги маълумотлар қуйидаги рисоладан олинди: Воҳидов Ш., Холиқова Р. 

Марказий Осиѐдаги давлат бошқаруви тарихидан. Тошкент. Янги аср авлоди. 2006. 6-21 бб. 

---

317 
-