Bolalarda yurak-qon tomir tizimining anatomo-fiziologik xususiyatlari

Yangi tug‘ilgan chaqaloqda qon aylanishi

Simpatik nerv sistemasi 2-3 yilgacha juda katta ahamiyatga ega

• Simpatik nerv sistemasi 2-3 yilgacha juda katta ahamiyatga ega
• Undan so‘ng parasimpatik nerv sistemasi, u nafas aritmiyasi keltirib chiqarishi mumkin
• Bu 2 yoshdan 10 yoshgacha kuzatiladi
• Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar arteriyasining aylanasi vena aylanasiga yaqin, ammo 16 yoshdan so‘ng arteriyalar 2 barobar ingichkalashadi

Puls tezligi

• Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda – 120-140 ta
• 1 yoshda – 120 ta
• 3 yoshda – 105 ta
• 5 yoshda – 100 ta
• 8 yoshda – 90 ta
• 10 yoshda – 85 ta
• 12 yoshda – 80 ta

a.carotis
(uyqu arteriyasida)

Bolalar uchun puls tezligi (A.F. Tur bo‘yicha)

Yoshi	1 daqiqalik puls tezligi	Yoshi	1 daqiqalik puls tezligi
YaTCh	120-140	8 yosh	80-65
6 oylik	130-135	9 yosh	80-85
1 yosh	120-125	10 yosh	76-85
2 yosh	110-115	11 yosh	78-84
3 yosh	105-110	12 yosh	75-82
4 yosh	100-105	13 yosh	72-80
5 yosh	98-100	14 yosh	72-78
6 yosh	90-95	15 yosh	70-75
7 yosh	85-90	Kattalar	60-85

a.humoralis
a.radialis
a.femoralis
a.dorsalis pedis
a.poplitea
a.tibialis posterior

Puls xususiyatlari

• Normada simmetrik
• Puls tezligi. Puls sonining yoshiga mosligi
• Ritmi. Normada ritmik. Patologiyada pasaygan, noto‘g‘ri puls
• Puls qarshiligi normada o‘rtacha. Patologiyada zaif puls.
• To‘laligi normada o‘rtacha.
• Shakli
• Normada monokrotik puls. Patologiyada anakrotik yoki dikrotik puls
• Normada bir xil puls
• Balandligi normada o‘rtacha

Yurak cho‘qqi turtkisi xususiyatlari

• Joylashishi: 1,5 yoshgacha IV qovurg‘alararo sohada va 2 yoshdan keyin V qovurg‘alararo sohada
• Maydoni: normada 1-2 sm kv.
• Normada faqat bir ta qovurg‘alararo sohada aniqlanadi
• Kengayganda 2 va undan ko‘p qovurg‘alararo sohalarda paypaslanadi
• 2 qovurg‘alararo sohada bo‘lsa yurak impulsi
• Balandligi (amplitudasi): normada 1-2 mm
• Kuchi (qarshiligi): normada o‘rtacha

Cho‘qqi turtkisini aniqlash

Cho‘qqi turtkisini aniqlash

Yurakning o‘ng nisbiy to‘mtoqlik chegarasi

• Avval o‘ng orta o‘mrov chizig‘i bo‘ylab jigarning yuqori to‘mtoqlik chegarasi aniqlanadi
• Keyin barmoq-plessimetr bir qovurg‘alararo soha yuqoriga qo‘yiladi va uni qovurg‘alarga perpendikulyar qilib buriladi.
• Shundan so‘ng to‘mtoq tovushgacha to‘sh tomonga perkussiya qilinadi. Bu yurakning o‘ng nisbiy to‘mtoqlik chegarasi, uni o‘ng bo‘lmacha hosil qiladi.
• Chegara barmoq-plessimetrning aniqroq tovushga qaragan tomonidan belgilanadi
• Yurakning yuqori chegarasi perkussiyasi chap parasternal (to‘sh oldi) chizig‘i bo‘ylab qilinadi. Uni o‘pka arteriyasi konusi va chap bo‘lmacha quloqchasi hosil qiladi.
• Barmoq-plessimetr I qovurg‘a oralig‘i ga joylashtiriladi va to‘mtoq perkutor tovush hosil bo‘lguncha pastga tushirib boriladi.