Болалар ва усмирлар физиологияси ва гигиенаси

Рефлекс 
— ор ган и зм н и н г турл и т а ш з и ва ички та ъ с и р л а р га м а р к ази й
н ер в ти зи м и и ш т и р о к и д а ж а в о б б е р и ш р е а к ц и я с и д и р . М ас ал ан , 
Зули м и зни и с с и з п еч кага т е г и зи ш билан ун и т о р ти б олам и з. Бун дай
р е ф л е к то р ж а в о б б а р м о зл а р и м и з и с с и з н ар са га тек к а н д а у н и н г ю за
ту зи м ал ар и учун гай р и таб и и й зо л а т руй берад и . И с с и з н и н г т а ъ с и р и
рец еп то р л ар о р за л и н ер в и м п у л сл ар и н и к ел ти р и б ч и за р а д и ва у лар 
м а р к азга интилувчи н ер в то л ал ар и (а ф ф е р е н т н е р в толалари ) б^пйича 
н ер в ти зи м и н и н г м а р к ази й були м л ар и булган бош ва о р з а м и ял ар и га 
ю борилади. Бу ер д а оли н ган а х б о р о т тахлил зи л и н ад и ва з а р о р за б у л
Зилиниб, зу згати ш зо л а ти ю за г а келиб, у э ф ф е р е н т и м п у лсл ари
к^финиш ида и ж р о этувчи а ъ зо л а р га ю борилади. У ш бу м исолда бундай 
и ж р о ч и а ъ з о л а р с и ф а т и д а м у ск у л л ар х и зм а т зи л ад и . М у ск у л л а р
зи с за р га н д а н к е й и н зу л д а р з о л то р ти б олинади.
Р еф лек с д авом и да зу зга л и ш н и н г у тади ган йули 
рефлекс ёйи 
д еб
аталади. Р еф л ек с ёй и з у й и д а г и т а р к и б и й эл е м е н т л а р д а н т а ш к и л
т о п г а н : 
1
) с и г н а л л а р н и з а б у л з и л у в ч и м а х с у с м о с л а м а л а р — 
рец еп торл ар ; 
2
) м а р к а зга и н ти л ув чи (аф ф ер ен т) н ер в тол алар и ; 3) 
м а р к а з и й н е р в т и з и м и н и н г б и р з и с м и ; 4) м а р к а з д а н з о ч у в ч и
( э ф ф е р е н т ) н е р в т о л а л а р и ; 5) и ж р о ч и а ъ з о (3 — 4 р а е м ) . 
Э н г одди й з о л а т л а р д а р е ф л е к с ё й и и к к и т а н е й р о н д а н в а б и т т а
си н ап сд ан и б о р ат булади. Б ун дай р еф л е к с ёй и и к к и н ей р о н л и ёк и
м о н о с и н а п с л и р е ф л е к т о р ё й и д еб н о м л ан ад и . К у п и н ч а р е ф л е к с
ёй л ари т ар к и б и га икки, уч ва у н дан о р т и з си н ап сл ар киради. Бундай 
р е ф л е к то р ёй лар п оли си н ап ти к р еф л е к то р ёй л ар деб ном ланади. Э нг
v'^ 
2 — сезувчи рсцепторнинг 
бошланиши;
g 
заракатлантирувчи нейрон;
7 — заракатлантирувчи нейрон;
t