Болалар ва усмирлар физиологияси ва гигиенаси

теск ар и бул ган и да эса зу ж а й р а ва т у зи м а л а р камаяди, ор и зл а н и ш
аломатлари со д и р булади.
11.1. Оксиллар алмашинуви
О зси л л а р алм аш и н уви тириклик уч ун ш арт булган ж а р а ё н , у
туЬсташи билан ^ аёт ^ам туостайди. О зси л л ар таркибида азот эл ем е н т а
булган м ураккаб ор ган и к модда, ун ин г у р н и н и на ёт, на угл ев од б о с а
олади (чунки бул арн и н г таркибида азот булм айди). О зсиллар зу ж а й р а
ц и топ лазм аси , м ем б р а н а си , ундаги органеллалар, гем оглоби н, з о н
шаклли эл ем ен тл ар и ва плазм аси, горм он л ар, ф ер м ен тлар, и м м ун
таналар тар к и би га киради.
О лдинги б о б л а р д а ай ти б ^ и л г а н и д е к о зси л л а р ^азм аъ зол ар и да
ам ин ок ислоталарга парчаланиб зо н г а суф илади ва улардан з$ар би р
о р г а н и зм н и н г у зи г а х о с озси л л а р и си н т е зл а н а д и . Б ундай с и н т е з
ал о зи д а ам и н ок исл отал ар гуру^идан (лейцин, и зол ей ц и н , м ети он и н ,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ф енилаланин ва бош залар) амалга ош и ри лади ва уларн и алм аш тириб
б у л м а й д и г а н а м и н о к и с л о т а л а р д е й и л а д и . Б а р ч а а л м а ш т и р и б
булмайдиган ам и н ок ислоталарни у з тар к и би да сазл ай д и ган озси л л а р
тула зийм атли озси л л ар дейилади. Улар купинча з а й в о н м азсулотлари
(гушт, тухум, б а л и з, сут ва бош зал ар ) т ар к и би д а учрайди . И ккинчи
группа ам ин ок ислоталардан эса (аланин, сер и н , л и зи н ва бош зал ар )
янги зу ж а й р а ва тузи м ал ар си н т езл ан м ай ди . А гар о з е и л тар к и би да
алм аш тириб булм ай ди ган ам и н ок и сл отал ар дан б и р о н т а си уч рам аса