Bolalar va o`smirlarning jismoniy sifatlarini rivojlantirish

Kuchni tarbiyalash vositalari

• 1. Tashqi qarshiliklar: tosh, gantel, shtanga, raqib qarshiligi, trenajyorlar, tashqi muhit qarshiligi, elastik buyumlarning qarshiligi va hakazolar.
• 2.O`z vazni bilan og`irlashtirib bajariladigan mashqlar: turnikda tortilish, qo`shpoyada qo`llarni bukoib-yozish, arqonga tirmashib chqish va x.

Kuchni tarbiyalash uslublari

• 1. Chegaraga yaqin bo`lgan og`irlikni takrorlash uslubi.
• 2. Chegaraga yaqin bo`lmagan og`irlikni takrorlash uslubi.
• 3. Og`irlikni tabora oshirib borish uslubi.
• 4. Aylanma uslub…..

Jismoniy tayyorgarlikning ortishi bilan ko‘proq, me’yordagi va me’yorga yaqin og‘irliklardan foydalaniladi.
Me’yorga yetmagan zo‘riqishni qo‘llash o‘z kamchiliklarga ega. Energiya sarflashda me’yordan ortiq – muskul butunlay bajara olmay qoladigan darajada mashqni takrorlash samara bermaydi. Kuchni rivojlantirish nuqtai nazaridan aytarli ahamiyatga ega bo‘ladigani asosan oxirgi urinishlar bo‘lib, toliqish hisobiga o‘ta zo‘riqish susayadi, ishga ko‘proq harakat birligi (soni) qo‘shila boradi va ko‘tarilayotgan og‘irlik me’yoriga yaqin bo‘la boshlaydi. Lekin bu urinishlar yarim sharlar po‘stlog‘i funksiyasining susayganligi fonida (holatida) bajariladi.
Bundan tashqari, takrorlash sonini ko‘p marotabaliligi shug‘ullanuvchilarda befarqlilikni uyg‘otadi yoki faoliyatga munosabati salbiylashadi, albatta, ular mashq samarasining pasayishiga olib keladi.
Demak, mashqni takrorlashda yarim sharlar po‘stlog‘i funksiyasining faolligi, uni susaygan holatida shakllanishdan afzal.
O‘quvchilarning yoshiga xos xususiyatlar o‘zgarishi bilan bog‘liq kuch mashqlaridan mashg‘ulotlarda, ayniqsa, darslarda foydalanish imkoniyati chegaralangan. Kichik va o‘rta maktab yoshida shaxsiy kuchini rivojlantirishni o‘ta oshirib yubormaslik lozim. Mashqlar tezlik kuchini rivojlantirishga yo‘naltirilsa mashqdagi statik komponentlar chegaralanishini ahamiyati muhimdir. Lekin uni butunlay chiqarib tashlab bo‘lmaydi, chunki statik holatlarni qo‘llash, ayniqsa, qomatning tarbiyalashning yetakchi vositalari hisoblanadi va uni qo‘llash samaralidir. Yosh o‘tishi bilan bu mashqlar kengrok qo‘llaniladi. Lekin albatta nafas olishning nazorati kuchaytirilishi kerak. Chunki nafasni zo‘riqish paytida uzoqroq ushlash, ayniqsa, qizlarda salbiy ta’sirga olib kelishi, hatto ularning xushdan ketib qolishlaridek holatlar sodir qilishi mumkin.

1.	O’zbekistonga dzyudo kurashini kirib kelgan yili	1972 y.
2	Dzyudo kurashini fundamental asosi	Djiu djitsi
3	Toshkentda dzyudo bo‘yicha yapon instruktorlari rahbarligida o`tkazilgan birinchi seminar.	1972 yil mart
4	O`zbekistonda dzyudo kurashini asoschilari	V.A. Kim, A.A. Istomin, A.N. Elov, Yu.S. Kim, va boshqalar
5	1972 yil Moskva shaxrida bo`lib o`tgan xalqaro seminar ishtirokchilari	V.A. Kim, A.A. Istomin, A.N. Elov, B.B. Amashkevich va A.I. Zyablitsev
6	O`zbekiston dzyudo federatsiyasi tashkil topgan yil	1992y.
7	Dzyudo kurashi bo`yicha yoshlar o`rtasida birinchi O`zbekiston chempionati o`tkazilgan yil	1972y.22-25 dekabr
8	Dzyudo bo‘yicha «Komsomoles Uzbekistana» gazetasi sovrini uchun bo`lib o`tgan I Butunittifoq turnirini o`tkazilgan yili	1974-yil
9	Yoshlar o‘rtasida birinchi sobiq SSSR chempioni	1975-yil Tohir Durdiyev
10	Sobiq SSSR chempioni va Osiyo sovrindori bo‘lgan birinchi O'zbekistonlik sportchi.	Shuxrat G‘ ofurov
11	O`zbekiston dzyudo federatsiyasining Osiyo Dzyudo ittifoqi (ODI)ga qabul qilingan yili.	1993 yil.
12	Mustaqil 0‘zhekistonning dzyudochilar terma jamoasi rasmiy xalqaro musobaqalarda ilk bor ishtirok etishi.	1993-yilda Gamilton shahri (Kanada)

Tezkorlikning eng sodda shakllarining namoyon bo‘lishi bir-biriga aloqador emas. Ayniqsa bu reaksiya vaqtiga bog‘liq bo‘lib, ko‘p hollarda harakat tezligi ko‘rsatkichlari bilan korelyasiya qilinmaydi. Tezlikning namoyon qilinishini qayd etilgan uchta shaklining umumlashmasidan (qo‘shilmasidan) aniqlash mumkin.
Masalan, 100 m ga yugurish natijasi startdan chiqish reaksiyasi vaqtiga, alohida harakatlarning bajarilishi tezligi (depsinish, sonni tez tiklab olish qadamlar sur’ati) va boshqalarga bog‘liq. Amalda yaxlit harakatlar (yugurish, suzish)ning tezligi to‘la harakat aktining tezligiga bog‘liq.
Biroq murakkab koordinatsion harakatlardagi tezlik faqat tezkorlik darajasiga emas, balki boshqa sabablarga, masalan, yugurishda qadam uzunliligiga, u o‘z navbatida, oyoqning uzunliligiga va depsinish kuchiga ham bog‘liqdir. Shuning uchun yaxlit harakat tezligi individning tezkorligini qisman ifodalaydi xolos. Aslida tezkorlikning eng sodda shakllarining namoyon bo‘layotganligini tahlil qila olamiz xolos.ko‘pincha maksimal tezlik bilan bajarilayotgan harakatlarda ikki xil fazasi farqlanmoqda:
a) tezlikni oshirib borish (tezlanish, olish) fazasi;
b) tezlikning nisbatan stabillashuvi fazasi (startdagi tezlanish).
Tezlikni oshirib borish qobiliyati bilan masofani katta tezlikda o‘tish qobiliyati – tezkorlik namoyon qilishda biri ikkinchisiga bog‘liq emas. Juda yuqori darajada startdan chiqish tezligiga ega bo‘lib masofada tez yugura olmasligi yoki uning aksicha ham bo‘lishi mumkin. Signallarga reaksiya yaxshi bo‘lgani holda, harakat chastotasi oz bo‘lishi ham kuzatiladi.
Shunga ko‘ra, tezkorlik sifati haqida gapirganda, bu sifatni, tarbiyalash haqida gapirmay, inson harakatidagi aniq tezkorlik xususiyatlarini rivojlantirish xaqida gapirish lozim.