Болалар учун ижтимоий тренинглар

Асар қаҳрамонларини таққосланг .

Буратино, Ялмоғиз, Бўғирсоқ, Зумрад, Қиммат, Бўри каби асар қаҳрамонларининг хислатларига қандай таъриф бера оласиз. Таққослаш учун 3-4 асар қаҳрамонларини танлаб оламиз. Кейин болаларга қуйидаги саволларни бериш мумкин:

Қуйидаги қаҳрамонларнинг қандай хислатлари бор?
-Қайси ишга қараб хислатларини билиш мумкин ?
-Улар бир-бирларидан нимаси билан фарқ қилади.
-Буратино бу ерда Бўғирсоқнинг ўрнида бўлганида ўзини қандай тутарди.


Саҳналаштириш қоидалари.

I. Ҳар бир бола ўзига хос шахс эканлигини ҳисобга олиш.

Саҳналаштириш – у ёки бу ҳикояни, эртакни оддийгина қайта намойиш қилиш эмас.Шунинг учун бунда олдиндан роллар белгилаб қўйилмайди ва болалар олдиндан ёдлаб олган матн билан ролларни ижро этмайдилар, Болалар қаҳрамонларнинг ўрнини «эгаллайдилар», унинг ҳисларини бошларидан кечирадилар, унинг номидан ҳаракат қиладилар ва шу образ орқали шахсини намоён қиладилар. Масалан,
Бир бола шафёр ролини бажараётганда жуда чаққонлик ва ваҳима билан, лекин пала-партиш харакат қилса, бошқа бола жуда хотиржамлик, осойишталик билан ўйлаб ҳаракат қилиши мумкин.

1. 
   Ҳамма болани қатнашишига эришиш.
   
2. 
   Cаҳналаштириш ўйинида ҳамма болалар ҳатнашадилар. Агар болаларга одамларни, ҳайвонларни роли етмай қолса, улар дарахтлар ,ўсимликлар, шамол, уйча ролини ўйнаб ҳам ўйинда қатнашишлари мумкин.
   
3. 
   Улар ҳам эртак ёки ҳикоя қаҳрамонларига ҳалал беришлари, уларни кайфиятларини кўтаришлари мумкин, хуллас бу ерда имкониятлар чекланмаган.
   

2. 
   Ролларни ўзи танлаш ҳуқуқини бериш.
   
3. 
   Ҳар бир эртак ёки ғикоя бир неча бор ўйналади,лекин ҳар гал у ҳар ҳил бўлиб чиқади.
   
4. 
   Эртак ёки ҳикоя қайта-қайта саҳналаштирилганда ҳар бир бола ўзи ҳоҳлаган ролини ижро этиши учун имконият берилиши керак.
   
5. 
   Болаларни муносабатларини аниқлаш.
   
6. 
   Эртак ва ҳикоядаги ролларни ижро этиб бўлингач, унинг муҳокамаси бўлади. Бошловчи болаларга қуйидаги саволларни беради:
   

• 
  Спектакль вақтида сен қандай кечинмаларни ҳис қилдинг?
  
• 
  Кимларнинг ҳулқи,кимларнинг хатти-харакатлари сенга ёқди? Нега?
  
• 
  Ўйин давомида кенга жуда кўп ёрдам берди?
  
• 
  Сен энди кимни ролини ўйнашни ҳоҳлардинг. Нега?
  

«Ўзаро бир-бирин тушуниш мамлакати» психотренинги.
(Муомала қила билиш қобилиятларини ривожлантириш)
Ушбу машқлар тизими психотренинг шаклида бўлиб, унинг мақсади: муомала қилиш кўникмаларини ривожлантириш ; руҳан ҳимояланганлик хисларини вужудга келтириш; мулоқот орқали кайфиятни кўтариш кўникмаларини, муомала маданиятини шакллантириш, эмпатияни ривожлантириш.
Тренинг вақтида бола унинг хатти-харакатларига бериладиган хеч қандай салбий баҳолардан қўрқмаслиги ва ўзини эркин, енгил ҳис қила олишини вужудга келтириши учун тренер ҳеч қандай танбеҳ бериш,танқид қилиш каби баҳолардан фойдаланмаслиги керак. Болага нисбатан ишонч ва дўстлик муносабатларини ўрнатилиши болага ички дунёсини очиш имконини,ўз муаммоларини бошқалар билан маслаҳатлашишни ўрганиш имкониятларини беради. Тренер эса болани ўргиниши учун зарурий шарт-шароитларга эга бўлади.