Bolalar rivojlanishidagi nuksonlarning klinik asoslari

Termik va kimyoviy shikastlanishlar yuqori va past harorat, kislota, ishqor va boshqalar ta’sirida kelib chiqadi. Termik shikastlanish deyarli hamisha yuz va bo‘yinning birga shikastlanishi bilan qo‘shilib keladi. Kuyishda ham sovuq urishdagidek 4°C tafovut qilinadi. Kuyishda: I daraja – eritema; II daraja – shish va pufaklar paydo bo‘lishi; III daraja – terining yuzaki nekrozi (chirishi); IV daraja – chuqur nekroz (chirish), ko‘mirga aylanish. Sovuq urishda: I daraja – terining shishishi va ko‘karishi; II daraja – pufaklar paydo bo‘lishi; III daraja – teri va teri osti kletchatkalarining nekrozi (chirishi); IV daraja – tog‘ay nekrozi (chirish).
Davolash: quloq suprasi va tashqi eshituv yo‘lining terisi termik kuyganda birinchi yordam umumiy jarrohlikning barcha qoidalariga asoslangan holda olib boriladi. Og‘riqsizlantiruvchi dorilar – pantopon yoki morfin buyuriladi. Terining jarohatlangan joyi 2% li kaliy permanganate eritmasi yoki taninning 5% li suvdagi eritmasi bilan yuvib tozalanadi. Pufakchalar yorilgandan keyin 10–40% li kumush nitrat eritmasidan foydalaniladi. Agar nekroz bo‘lsa, nekrozlangan to‘qimalarni tozalash bilan birga antiseptic surtmalar va kortikosteroid (gidrokortizon suspenziyasi va boshqa)lar qo‘llaniladi. Kuyishning dastlabki kuniyoq atreziya yoki torayib qolishning oldini olish uchun tashqi eshituv yo‘liga sintomitsin emulsiyasi shimdirilgan dokadan tayyorlangan tampon qo‘yiladi, keyinchalik esa tashqi eshituv yo‘lining kengayib oraliq paydo bo‘lishi uchun tashqi eshituv yo‘liga rezinadan tayyorlangan naycha qo‘yiladi. Quloq suprasini sovuq urganda birinchi yordam sifatida uni iliq (37°C li) suv bilan isitish, so‘ng spirt bilan artish kerak bo‘ladi. Pufaklar paydo bo‘lganda burishtiruvchi eritmalar va surtmalar qo‘llaniladi. Bular pufakchalarni quritadi, yoki bo‘lmasa aseptika qoidalariga qat’iy rioya qilgan holda pufaklar yoriladi va ichidagi suyuqliklarni chiqarib yuborib antibiotikli surtma shimdirilgan bog‘lamlar qo‘yiladi. III va IV darajali termik kuygan bemorlar kasalxonalarda davolanadilar. Kimyoviy moddalardan kuyganda ko‘rsatiladigan yordam neytralizatsiyalovchi moddalar qo‘llashdan iborat bo‘ladi (kislota bilan kuyganda ishqor bilan neytralizatsiya qilinadi va boshqalar) keyingi davolash usuli esa termik kuyishni davolanishiga o‘xshash.