Болалар психологияси ва уни ўқитиш методикаси

 
А. Р. Лурия мия ф аолиятини учта ф ункционал блокка 
ажратади. 
 
Биринчи 
блок 
бош мия пўстлоғи 
ости (юқори ствол ва
лимбик 
область) 
ҳақидаги 
билимларни ўз ичига
олади. У бош мия 
қатлами тонусининг 
нормаллиги ва унинг 
тетиклик ҳолатини 
таъминлайди. 
 
Иккинчи блок — 
орқа мия қатлами катта 
ярим 
шарлари 
бўлакларини ўз ичита 
олади, ташқи дунёдан 
олинган 
сезги 
ахборотларини 
қабул 
қилади, қайта ишлайди 
ва сақлайди. У билиш 
(гностик) 
жараёнини 
амалга 
оширадиган 
асосий мия аппарати 
ҳисобланади. 
 
Учинчи блок катта 
ярим шарлар 
қобиғипипг олдппги 
бўлимлари (мотор, 
мотор олди ва олд 
ф ронтал соҳа) 
доирани ўз ичига 
олади. Бу блок 
инсон ф аолиятини 
ре жалаштириш, 
мослаштириш ва 
назорат қилишни 
таъминлайди.
 

---

Логопеднинг шахси 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ло го пед ну тқи атр о ф дагилар га — наф ақат бо лалар га, балки катталар га ҳам
нам у на бў лиши ло зим. Ло го пед яго на ну тқий тар тибни таъм инлайди, м ахсу с болалар
м у ассасалар идаги ў р та ва кич ик хо дим лар га ну тқ м аданиятини ў р гатади, қато р
ҳо ллар да, м асалан, м ахсу с бо лалар у йлар и шар о итлар ида бар ч а ў қу втар биявий 
жар аённи бо шқаради. 
 
Логопедия фани методларини шартли равишда бир 
неча гуруҳларга бўлиш мумкин.
 
Б и р и н ч и
г у р у ҳ — ташкилий 
методлар: 
қиёсий 
лонгитюдиналь 
(динамикада 
ўрганиш), 
комплексли. 
 
И к к и н ч и
г у р у ҳ н и
эмпирик 
методлар ташкил этади: 
обсервацион (кузатиш), 
экспериментал, 
психодиагностик тестлар, 
анкеталар, 
суҳбатлар, 
интервью),нутқий 
фаолиятни ҳам таҳлил 
қилишнинг праксиметрик 
усуллари, 
биографик 
метод. 
 
У ч и н ч и
г у р у ҳ г а олинган 
маълумотларни 
миқдор (математик 
статистик) ва сифат 
анализи 
киради. 
Бунда 
олинган 
маълумотлар 
ЭҲМ 
ни қўллаган ҳолда 
машинада 
ишлаб 
чиқилади. 
Т ў р т и н ч и  г у р у ҳ— интерпретацион методлар, услублар, 
ўрганилаётган ҳодисалар ўртасидаги алоқаларни назарий тадқиқ қилиш 
усуллари (қисмлар ва бутунлик ўртасидаги, алоҳида жи ҳатлар ва умуман 
ҳодиса ўртасидаги, функциялар ва шахс ўртасидаги ҳамда бошқа 
алоқалар). 
 

---

Нутқ бузилишлари қуйидаги хусусиятлари билан ажралиб туради: 
 
 
 
Нутқ бузилишини тузатиш — нутқ бузилиши аломатини тўғрилаш 
ёки енгиллаштиришдир («нутқ бузилишларининг олди ни олиш», 
«тузатиш» — бу борада қўлланиладиган атамалардир).
 
Логопедик таъсир нутқий фаолият бузилиши ни тузатиш, нутқи 
бузилган болани тарбиялаш ва ривожлантиришга йўналтирилган 
педагогик жараённи ўз ичига олади. 
 
Нутқ бузилишининг патогенези — бу нутқий фаолиятда 
бузилишларнинг пайдо бўлиши ва ривожланишига сабаб бўлувчи 
патологик механизмдир.