Болалар психологияси ва уни ўқитиш методикаси

 
нутқий моторикага салбий таъсир кўрсатади.
 
Мушакдаги гиперкинезлар
 
(тил, лаб, жағ, ун пайчалари, кичик тил 
ҳаракати бузилади) нутқнинг фонетик томондан 
бузилишига, 
яъни 
товушлар 
талаффузидаги 
камчиликларга олиб келади.
 
Нутқ аппаратининг 
кам ҳаракатланиши 
дизартрия ёки анартрия товушлар талаффузидаги 
камчиликларнинг келиб чиқипшга сабаб бўлади.
 
Гиперкинез 
Ҳаракат таянч аъзолари 
жароҳатланган болаларда
 
Дизартриянинг псевдобульбар 
шаклида артикуляцион тонус баланд 
бўлади.
 
Нутқ 
апптаратини 
иннервациясига 
бевосита боғлиқ 
бўлган калла 
суяк нервла- 
рининг 
жароҳатлари кўп 
ҳолларда кўз 
ҳаракати 
нервларининг 
жароҳатланиши 
билан 
бирга 
кузатилади. 
Сўлак безлари 
атрофидаги 
мушаклар 
кискармаганл
иги туфайли 
бола 
сўлаги 
оқиб туради. 
Бундай бола 
яхши чайнай 
олмайди, 
ютолмайди.
 
Дизартрик боланинг нутқи ноаниқ, чучмал, 
хириллаган, монотон бўлади.
 
 
Лаб, тил, кичик тил, пастки жағ, ун 
пайчалари 
ҳаракатчанлиги 
бузилади 
ва 
натижада товушлар талаффузи, овоз, нутқ 
суръати нуқсонлари кузатилади.
 
Дизартрия қанчалик барвакт аниқланса, уни 
бартараф этиш, коррекциялаш ҳам шунчалик 
осон бўлади.
Диафрагма, 
қовуға 
орасидаги 
мушаклар 
гиперкинези нутқий нафас олишни, ун пайчаларининг 
тебранишига,
нутқ маромининг бузилишига олиб келади.
 
Гиперкинез 
 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Дунёдаги 500 миллион аҳолиницг 10 фоизи ногиронлардир. Шулар жумласига 
мужассам нуқсонли аномал болалар ҳам киради. Мужассам нуқсонли аномал 
болаларда бир неча нуқсон биргаликда кузатилади. Улар комплексли нуқсонли 
болалар категорияси деб ҳам номланади.
Оналар ва болалар саломатлигини яхшилаш, ногиронликнинг олдини олиш, 
экологик мувозанатни янада барқарорлаштириш юзасидан мамлакатимизда 
мустақиллшимизнинг биринчи куниданок муайян амалий ишлар олиб 
борилмоқда.
Офтальмологик 
ютуқлар, 
эрта 
диагностиканинг янги усулларининг 
қўлланиши, кўриш органлари касалликларини даволаш ва коррекдия қилиш 
натижасида махсус мактаб ўқувчиларининг контингенти сезиларли даражада 
ўзгарди. Кўр болалар нисбатан камайди, аммо заиф кўрувчи болалар сони 
кўпайди. Уларнинг орасида мактаб дастурини ўзлаштира олмайдиган болалар 
яққол кўрина бошланди. Комплекс, яъни ҳар томонлама текшириш, ўрганиш 
натижасида уларнинг кўриш қобилиятининг бузилиши билан бирга 
олигофрения типидаги акли заифлик кам мавжудлиги аниқланди. Заиф 
кўрувчи ва акли заиф бўлган болаларни ўқитиш ва тарбиялаш анча мураккаб 
ва ўзига хосдир.
Мужассам нуқсонли махсус ёрдамга муҳтожлар тоифасига каркўрсоқов 
болалар, кар ва ақлан заиф, кўр ва олигофрен, Ҳаракат таянч аъзолари 
жароҳатланган ва кўр ёки акдан заиф ваҳ.к. кирадилар. 
 

---