Bolalar nutqini o’stirish

Fan: “Bolalar nutqini o’stirish” fanidan test topshirig'i O'qituvchi: Sharipova Maxbuba Baxshilloyevna

Quyidagilardan qaysi biri bolalarni har tomonlama tarbiyalashning ta’sirchan vositasi ?

badiiy adabiyot

musiqa

kitob

gazeta va jurnal

Badiiy adabiyot nima orqali bolaga jamiyat, tabiat hayoti, insoniy his-tuyg„ular va munosabatlarni

tushunishga yordam beradi, emotsiyani boyitadi

she’riy obrazlar

musiqiy obrazlar

badiiy filmlar

bosh qahramonlar

Bolalar nimalardan estetik va axloqiy tasavvur oladilar?

badiiy asarlar

tarixiy muzeylardan

tasviriy san’atdan

tabiatdan

Necha yoshlarga kelib bola badiiy asarni emotsional-yaxlit qabul qilishi shunga olib keladiki, bola syujetning ayrim obrazlari va elementlarini ajratgani holda ular bilan «o‘ynashni» boshlaydi

5. 
   yosh
   

3. 
   yosh
   

2. 
   yosh
   

5. 
   yosh
   

Maktabgacha kichik yoshdagi bolalarni bolalar badiiy adabiyot bilan tanishtirishga oid

pedagogik ishlarni necha yo„nalishda olib borish lozim

2. 
   
   

3

4

1

Nima maktabgacha katta yoshdagi bolalar bilan pedagogik ishlarning yetakchi vositasi

bo„lishi lozim

dialog

gazeta

badiiy asar she’r

Mustaqil faoliyatda - o„yinda, rasm chizishda va boshqa kundalik vaziyatlarda nimalardan

foydalanadi

adabiy obrazlardan

badiiy asarlardan

she’rlardan

hikoyalardan

Necha yoshdan bola o„ziga yoqqan asarlar nomlarini aytishi; senga qaysi kitob yoqadi? U nima haqida? Bu ertakda kimlar haqida hikoya qilinadi? Bu ertakda yana kimlar bor? Ular nima qildilar? Bularning barchasi qanday tugadi? kabi savollarga javob bera olishi mumkin

5

6

3

4

Nima o„qigan asardan olingan taassurotlarini kattalar va tengdoshlari bilan o‘rtoqlashish

deyiladi

nutqiy qobiliyat

dialog

savod

kitoblar

Nima kattalarning kitob o„qishi va hikoya qilishini diqqatni jamlagan holda tinglash,

chalg„itmaslik, asarni oxirigacha eshitishni o’z ichiga oladi?

bilish qobiliyati

nutqiy qobiliyat

savod

kitoblar

Necha yoshlarda bolalar adabiy asarlarni tanlashga qodir bo’ladilar?

3-4 yoshda

2. 
   3 yoshda
   

2. 
   5-yoshda
   

5yoshda

Bolalarga o‘zlari aytayotgan so„zlar ma’nosini tushunishni o„rgatish, ularni boshqa so„zlar

bilan birgalikda qanday qilib qoMlash mumkinligini ko^crsatish kimning vazifalari?

tarbiyachining vazifasi

uslubchining vazifasi

mudiraning vazifasi

o’qituvchining vazifasi

Qanday guruhdan boshlab bolalarga janrlarni farqlashni o„rgatish lozim

kichik guruhlar

o’rta yosh guruhlar

maktabgacha yoshdagi guruhlar

katta guruhlar

Nutqiy malaka nima ?

asar, sanoq she’r, o„yinlar, qo„shiqlar, she’rlar mazmunini so„z, imo-ishora, harakat orqali tasvirlash; so„zni va tanish she’rlar qatorlarini ilib olish, ularning ayrimlarini yoddan aytib

berish

badiiy asar bilan uchrashuvdan xursandchilikni, emotsional xamkorlikdan quvonchni va

birgalikdagi qayg„urishlarni ifodalash

bola kitob tinglash, o„yinda ishtirok etish xaqidagi taklifga faol javob berishi

kattalarning hikoya yoki kitob o„qishlarini diqqat bilan tinglash, tanish asarlarni esda saqlab qolish va uni takror tinglaganda ertak, hikoya, illyustratsiya, o„yinchoqlar qahramonlarini tanib olish, she’rlar qatorlari, kichik shakldagi asarlar matnini esda saqlab qolishi

Ilk yoshdagi bolalarga o„qib beriladigan asarlar doirasini asosan qanday asarlar tashkil qiladi

folklor asarlar

badiiy asarlar

tragedik asarlar

to’g’ri javob yo’q

<tilining ona ko„kragidan ma’naviy hayot va kuchni ham emadi>>. Bu fikrlar kimga tegishli ?

Ushinskiy

Mirmuhsin

Linney

Avloniy

Qiyinlik darajasi-1

Ona tilidagi barcha tovushlarni mashq qilish navbati bilan bir-birini almashtiruvchi nechta

turni ko„zda tutadi

4

Intonatsiyalarning nechta turi mavjud ?

6

3. 
   
   

4. 
   
   

3

Nutqning vaqt bo„ylab davom etish tezligi nima deyiladi?

nutq sur’ati

tovush artikulyatsiyasi

badiiy adabiyot

1. 
   va 2-javoblar to’g’ri
   

Kim bolalarning adabiy talaffuz qoidalariga rioya qilishlari ustidan doimiy nazoratni amalga

oshiradi?

tarbiyachi

mudira

uslubchi

ota ona

Bolalarga har qanday pozitsiyada (so„z boshida, o„rtasida va oxirida) va so„z tarkibi turlicha bo„lganida (har qanday undosh birikmalari va bo‘g‘inlar soni istalgancha bo„lganida) barcha tovushlarni to‘g‘ri talaffuz qilishni o„rgatish; nutqida kamchilik bo„lgan bolalarni o„z vaqtida aniqlash va zarur hollarda ularni o„z vaqtida maxsus bolalar muassasalariga yuborish

kimning vazifalari hisoblanadi?

tarbiyachi

uslubchi

mudira

ota ona

Qaysi yosh guruhlarida ona tilining barcha tovushlarini to‘g‘ri talaffuz qilishni shakllantirish uchun eng qulay davr hisoblanadi

maktabgacha yosh guruhlari kichik yosh guruhi katta yosh guruhi o’rta yosh guruhlari

O'yinlarda, o‘yinli mashqlarda ovozning asosiy sifati - kuchi va balandligini rivojlantirish; bolalarni zo‘riqmasdan so‘zlashga o‘rgatish, ularni ovozdan turli vaziyatlarga mos xolda

foydalanishga odatlantirish (past-baland). Bular kimning vazifalari?

tarbiyachi

uslubchi

mudira

ota ona

Ovozga sifat jihatdan ishlov berish (jarangdor, ma’nosiz, titroq, bo‘giq va boshq.)-bu?

Ovoz tembri

Ovoz kuchi

Ovoz tugunchasi

Ovoz apparati

Nima tovushlarni muayyan balandlikda talaffuz etish, shuningdek tovushni bor ovozi bilan

talaffuz eta olish qobiliyati

Ovoz kuchi

Ovoz tembri

Ovoz tugunchasi

Ovoz apparati

Ohangning ko‘tarilishi va pasayishi, yuqori ovozdan past ovozga o‘tish va aksincha. Bu

nima?

Ovoz balandligi

Ovoz tembri

Ovoz tugunchasi

Ovoz kuchi

Ovoz nima natijasida vujudga keladi? Ovoz tugunchalarining tebranishi Ovoz tembri Ovoz kuchi

Tovush paychalari

O‘pkadan kekirdak, bo‘g‘iz, og‘iz bo‘shlig‘i yoki burun orqali chiqayotgan havo oqimi

nimani hosil qiluvchi manba hisoblanadi

tovushni

ovqat hazm qilishni

to’g’ri javob yo’q

nafas olishni

Qiyinlik darajasi-2

Qanday uslub maishiy muloqotda qo„llaniladi

noto„liq, (yoki so„zlashuv)

badiiy

ilmiy

kitobiy

Omma oldida nutq so„zlashda - ma’ruzalar o„qish, yig„ilishda so„zga chiqish, radio va

televidenieda diktor bo„lib ishlashda qandfay uslub qo’llaniladi?

to„liqlik (yoki kitobiy) uslubi

ilmiy

badiiy

noto„liq, (yoki so„zlashuv)

L.V.SHerba rus tilida nechta asosiy talaffuz uslublarining mavjudligiga e’tiborni qaratgan

2. 
   
   

4. 
   
   

3. 
   
   

3

Tovush artikulyasiyasini egallash ancha uzoq va murakkab jarayon bo„lib, u ko„pincha necha yilgacha cho„ziladi?

5

6

3. 
   
   

2

Tovush artikulyasiyasini egallash ancha uzoq va murakkab jarayon bo„lib, u ba’zan necha

yilgacha cho„ziladi?

5. 
   
   

6

3

4

Kim «pedagog oldida bolalarga so„zlardagi tovushlarni sof, toza talaffuz qilish, so„zlarni rus tilining orfoepiya qoidalariga muvofiq xolda to‘g‘ri talaffuz qilish, aniq talaffuz etishni (yaxshi diksiya) o„rgatish, ularda ifodali nutqni tarbiyalash vazifalari turganligini» ta’kidlaydi

O.I.Soloveva A.N.Gvozdev Ushinskiy Avloniy

Qoidalar, umumlashtirmalar, obrazli munosabatlar xarakatlarini shakllantirish jarayonining

yaqqol ko„rinishi nima deyiladi?

so„z ijodkorligi

so’z boyligi

tovushlar tizimi

to’g’ri javob yo’q

Nima fikr bildirish va boshqalar bildirgan fikrlarni tushunish uchun insonga zarur bo„lgan

bilimlar umumiyligidir

grammatika

leksika

morfologiya

onomastika

Kimning haqli ravishda qayd etishicha, til qobiliyati ham, til faolligi ham birdaniga paydo

bo„lmaganlar va ular ikki mustaqil hodisa hisoblanmaydilar

A.R. Luriya

A.N.Gvozdev

O.I.Soloveva

Ushinskiy

Yoki harakat obrazini ifodalash uchun tilda qabul qilingan amalga oshirish usullarini kim

aytgan

K.I.CHukovskiy

A.R. Luriya

A.N.Gvozdev

O.I.Soloveva

Kim grammatik shakllarni o„zlashtirish uchun bolada so„zning tovush shakliga yo„nalganlik

hissi shakllangan bo„lishi lozimligini ko„rsatib bergan

M.I.Popova

A.R. Luriya

A.N.Gvozdev

K.I.CHukovskiy