Bolalar kasalliklari propedevtikasi

Teri  va  teri  osti  yog‘  to‘qimasini  jarohatlanishi.  Terini  morfologik  elementlari 
birlamchi va ikkilamchiga bo‘linadi.Terining birlamchi toshmalari:  
DOG‘  (macyla)  –  ma‘lum  chegaralangan  yerda  teri  rangini  o‗zgarishi  teri 
satxidan ko‗tarilmagan holda paydo bo‗ladi. Xajmi nuqtadan 5 mm gacha bo‗lgan 
oq  qizg‗ish  rangdagi  dog‗ga  rozeola  deyiladi.  Ko‗p  sonli  1-2  mm  xajmdagi 
razeolaga mayda nuqtasimon toshma deyiladi. Razeola qorin tifi va paratif A va B 
da, sifilisda kuzatiladi. Skarlatinada teriga birdaniga qizarinkiragan fondda yorkin 
qizil  rangdagi  mayda  toshmalar  toshadi.  Toshma  ayniksa  ko‗proq  bilak  va 
oyoqning  bukiladigan  sohasiga,  chov  uch  burchagiga  toshadi.  Toshma  yo‗qolishi 
bilan o‗rnida plastinkasimon po‗st tashlash (ayniqsa barmoq uchlarida) kuzatiladi. 
Qizilchada bolaning yuziga, bo‗yniga va tanasiga, ayniksa ko‗proq oyoqning 
yoziladigan sohasiga, orqasiga, dumbasiga 1-4 mm xajmdagi mayda, dumaloq och 

---

 
98 
qizg‗ish  rangdagi  toshma  toshadi.  Toshma  2-3  kun  o‗tkach,  yo‗qoladi.  Toshma 
o‗rnida pigmentatsiya qolmaydi. Yirik dog‗li toshma qizamiqda kuzatiladi. 
Teridagi dog‗lar yallig‗lanish jarayonida qon tomirlar kengayishidan paydo 
bo‗ladi.  Yallig‗lanish  jarayonisiz  toshmalarga  qon  quyulish  natijasida  paydo 
bo‗lgan toshmalar kiradi. Bunday toshmalar mayda nuqtasimon bo‗lsa – petexiya, 
ko‗p sonli, dumaloq, xajmi 2-5 mm atrofida bo‗lsa purpura, xajmi 5 mm dan ortiq 
noto‗g‗ri  bo‗lgan  shaklda  bo‗lsa  –  ekximoz  deyiladi.  Yallig‗lanish  jarayonisiz 
paydo  bo‗lgan  dog‗lar  predmet  oynasi  bilan  bosib  ko‗rilganda  yuqolmaydi. 
aksincha  yalliqlanishga  bog‗liq  bo‗lgan  toshmalar  predmet  oynasi  bilan  bosib 
ko‗rilganda yo‗qoladi va olgandan so‗ng yana paydo bo‗ladi.