Bolalar kasalliklari propedevtikasi

Pnevmoniya  etiologiyasi.  Pnevmoniyani  bakterial  qo‗zg‗atuvchisi 
pnevmoqoqk, stafiloqoqk, streptoqoqk, gemofilyus inflyuensa Pfeyffera, klebsiella 
(Fredlendera)  hisoblanadi.  Ammo  ko‗pincha  anamnezda  o‗tkazilgan  respirator 
virus infeksiyasi qayd qilinadi. 
Klinikasi.  Kasallik  boshlanishidayoq  uning  og‗ir  yengil  kechishiga  mos 
ravishda  bemor  holatini  og‗irlashishi  febril  temperatura,  nafas  qisishi, 
taxikardiya,  burun  lab  uchburchagini  ko‗karishi  kuzatiladi.  O‗pkaning 
jarohatlangan  sohasida  perkussiya  tovushini  bo‗g‗ilishi  kuzatilib,  shu  sohani 
o‗zida  pasaygan,  dag‗al  yoki  bronxial  nafas  tovushlari  eshitiladi.  Agarda 
jarohatlangan  soha  kichik  bo‗lsa,  perko‗tor  o‗zgarish  noaniq  bo‗lib,  shu  sohani 
o‗zida bir tutam mayda pufakchali xirillashlar eshitiladi. Odatda kasallikni birinchi 
kunlari  xirillashlar  eshitilmay,  yallig‗lanishni  orqaga  qaytishi  boshlarida 
eshitiladi.  Pnevmoniyada  mayda  pufakchali  xirillashlarni  yuqori  jarangdorlikda 
eshitilishi xosdir. 
Rentgenologik  tekshirishda  o‗pka  segmenti  yoki  bo‗lagi  sohasida  qora 
soyalarni  kuzatilishi  orqali  segmentar  yoki  o‗pka  bo‗lagi  pnevmoniyasi  tashhisi 
tasdiklanadi.  Mayda  o‗choqli  pnevmoniyada,  har  bir  uchoqni  soyasi  kichik 
bo‗lganligi  sababli,  rentgen  orqali  aniqlashni  iloji  bo‗lmaydi.  Bunda  mayda 
o‗choqlar  bir  biriga  qo‗shilib,  yaxlit  infiltratsiya  ko‗rinishini  beradi. 
Staftloqoqk  pnevmoniyani  boshlanish  davrida  rentgenda  do‗ng  chegarasi,  qattiq, 

---

 
176 
yirik soya kuzatilib, odatda bu bo‗tun o‗pka bo‗lagini egallagan bo‗ladi. 
Plevrit.  Plevrani  yallig‗lanish  kasalligi  bo‗lib,  mustaqil  kasallik  yoki 
pnevmoniyani  qoldig‗i  sifatida  iaydo  bo‗ladi.  Quruq  plevrit  -  o‗pkani  o‗tkir 
bakterial infeksiyasida, tuberkulezda, kollagenozda kuzatiladi. 
Klinikasi.  Quruq  plevritga  og‗riq  sindromi  xos  bo‗lib,  bu  nafas  olganda 
kuchayadi  va  qovurg‗alar  bo‗ylab  diafragma  jarohatlanganda  esa  qoringa 
tarqaladi.  Bemor  og‗riqni  kamaytirish  maqsadida  kasal  tomonga  yonboshlab 
yotishga  harakat  qiladi.  Auskultatsiyada  jarohatlangan  tomonda  nafas  shovqini 
pasayishi va plevrani ishqalanish shovqini eshitiladi.