Bolalar kasalliklari propedevtikasi

"raxit  marvarid  iplari"  deb  ataladi.  Raxitda  tovuq  ko‘kragiga  o‗xshash 
ko‗krak qafasining qiyshayishi ham mumkin, bunda to‗sh suyagi oldinga chiqqan 
bo‗lib,  ko‗krak  qafasi  ikki  yon  tomondan  qisilgan  bo‗ladi.  Raxitda  ko‗krak 
qafasining  boshqa  bir  shakli  «kosib  ko‘kragi»  belgisi  kuzatilib,  bunda  to‗sh 
suyagining  ayniqsa  pastki  hanjarsimon  o‗simtasi  oldindan  ichga  botgan  bo‗ladi. 
Mushaklar  tonusini  pasayishi  natijasida  statik  va  harakat  faolligini  rivojlanishi  orqada 
qolib,  "baqasimon  qorin",  "shalviragan  bo‘g‘im"  belgilarini  paydo  bo‗lishiga  olib 
kelishi  mumkin.  Raxit  kasalligida  suyaklar  yumshoqligi  tufayli,  ayniqsa  bola 
yurishni boshlagan davrlarida  tana  og‗irligi  ta‘sirida  oyoqlar  O-simon  yoki  X-

---

 
141 
simon  shaklda  qiyshayib,  qolishi  mumkin.  Huddi  shunday  raxitga 
o‗xshash  suyak  deformatsiyasini  bolalarda  2  yoshdan  keyin  kuzatilishi, 
buyrak  raxitiga  xos  (fosfat  diabet,  Debre  De  Toni  Fan  qoni  kasalligi)  bo‗lishi 
mumkin. Shular bilan birga raxitda sut tishlari chiqishi kechikib, tishni chiqish 
vaqti va tartibi buziladi. Kasallikning tuzalish (reqonvaletsent) davrida kuzatilgan 
raxitdagi  o‗zgarishlar  orqaga  qaytib  sekin  asta  yo‗qolib  boradi  va  organizmning 
normal holati  tiklanadi.  Ba‘zan  bemor raxitdan tuzalishi, ammo  suyaklar  va 
mushaklardagi  shakl  va  funksional  o‗zgarishlar  saqlanib  qolishi  mumkin.  B 
o‗nga raxitning qoldiq davri deyiladi. 
Raxit  3  xil  og‗irlikda  kechadi:  1-engil  xilida  vegetativ  asab  va  suyak 
tizimida  birozgina  o‗zgarishlar  kuzatiladi.  2-o‗rgacha  og‗ir  va  3-og‗ir  xilida 
kasallikdagi  o‗zgarishlar  o‗rtacha  darajada  yoki  rivojlangan  bo‗ladi  Kasallikning 
kechishi  o‗tkir,  yarim  o‗tkir,  retsidvli  bo‗ladi.  Ko‗pincha  raxitning  asta-sekin 
rivojlanishi kuzatiladi.