Болалар жарроҳлигининг ривожланиш тарихи. Замонавий

 5. Жигар ёрилиш қорин бўшлиғидаги бошқа аъзолар шикастланиши 
билан бирга келиши. 
Оғир турдаги шикастланиши бўлиб, болада шок ва 
анемия манзараси тезда келиб чиқади. Топик ташҳис қуйиш жуда қийин
 Симптомлар
: 
 Ванка-станка симптоми-
бемор мажбурий ҳолатни эгаллайди, яъни 
беморда жигар шикастланиши бўлса ўнг ёнбошда ётади ёки талоқ 
шикастланишида чап ёнбошга ётади, болани бу ўолатдан қимирлатганда 
бола яна дастлабки мажбурий ҳолатига қайтади.
 
 Киндик симптоми
-киндик соҳаси босилганда киндикка жигар юмалоқ 
боғлами келиб ёпишганлиги учун ўнг қоврға ости соҳасида оғриқ кучаяди. 
Куленкампфа симптоми
- бунда қорин пайпасланганда оғриқли, лекин 
қорин олд девори мушаклари таранглиги аниқланмайди 
 Вайнерт симптоми
-бунда хирург икки қул 1-4 бармоқларини бел 

---

241 
соҳасига қуйиб, 5 бармоқлари билан ўнг ва чап қовурға ёйларини босади, 
агарда беморда жигар шикастланганда ўнг томонда ёки талоқ 
шикастланганда чап томонда ригидлик ва оғриқ аниқланади. 
 Рентгенограммада
ўнг диафрагма гумбази ҳаракатининг чегараланиши 
ва қон кетиш кучли бўлса, қорин ўнг ярмида қорайишни кўриш мумкин. 
 Лаборатория таҳлилларида
гематокрит, гемоглобин аниқланади, 
лейкоцитоз (дастлабки 10 соатдан кейин 15-25 г\л) характерли ҳисобланади.
Дифференциал диагностикаси
талоқ ёрилиши, ўнг буйрак ёрилиши, 
ковак аъзолар ёрилиши ва кўкрак қафаси шикастланишлари билан қилинади.
 
Талоқнинг шикастланиши 
Патолоанатомик манзаранинг характерига қараб 4 турга бўлинади: 
1.Юзаки (капсула ости ёрилиши); 
2.Капсула ости гематомаси; 
3.Капсула ва паренхема ёрилиши; 
4.Талоқнинг томир оёқчасидан узилиши. 
Клиникаси
. Ички қон кетишнинг интенсивлиги ва қўшма шикастлар 
турига боғлиқ. Талоқнинг бир момонтли изолерланган ёрилиши чап қовурға 
ости ва эпигастрал сохада оғриқ лат еган жойга тўғри келади. Оғриқ 
кейинчалик қорининг ҳамма соҳаларига тарқалади. Чап елка ва куракка 
ирадиация берувчи оғриқ характерли ҳисобаланади. Оғриқ чуқур нафас 
олганда кучаяди. Беморнинг қайд қилиши жарохатланишдан дархол ёки 
кейинроқ бирнеча соатдан кейинроқ бошланиши мумкин. Нафас олиш 
тизимида ўзгаришлар тахипноэ, юзаки нафас, аускультацияда чап ўпка 
пастки соҳаларида оғриқ туфайли наафас суст эшитилади. Қорин соҳаси 
кўздан кечирилганда чап томони сезиларли даражада орқада қолади. 
Палпацияда чап қовурға ости ва эпигастрал соҳалари оғриқли, бироз қорин 
олд девори мушаклари таранглашуви бўлиши мумкин. Катта ёшли болаларда 
Шёткин-Блюмберг симптоми «мусбат» бўлиши мумкин. Перкусияда 
травмадан кейинги дастлабки соатлар қорин бўшлиғида эркин суюқлик 
аниқланиши мумкин. Ректал текширишларда олд гумбазда оғриқ ёки унинг 
(кичик чаноқда қон тўпланиши ҳисобига) осилиб туриши аниқланиши 
мумкин.
Қон таҳлилларида деярли ўзгаришлар аниқланмайди, чунки қон йўқотиш 
талоқдаги деполанган қон ҳисиобига йўқотиш бўлади. Лейкоцитлар сони 
деярли барча беморларда ошган бўлади (дастлабки 6 соатда). 
Рентгенологик 
текширишлар 
ковак 
аъзоларнинг 
ёрилишидан 
дифференциал диагноз қилишда қўлланилади. Билвосита талоқнинг 
ёрилиши белгиларидан чап томонда диагфрагма ҳаркатининг чегараланиши 
ва қовурға-диафрагмал синусни тўлиқ очилмаслигидир.