Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

Milk egatchasi
– bu tish va unga yopishib turgan milk o`rtasidagi bo`shliq 
yoki cho`ntak bo`lib, maxsus biriktiruvchi epiteliy bilan qoplangandir. Milk 
cho`ntagi yoki egatchasi va maxsus epitelial birikma parodont to`qimasi uchun 
himoya vazifasini bajarishi bilan birgalikda o`zining xos tuzilishiga va qon bilan 
ta’minotiga egadir. 
Maxsus soha epiteliysi hech qachon muguzlanmaydi va o`z navbatida bir 
necha qavat tish sathiga parallel joylashgan hujayralar majmuidan iboratdir. 
Mazkur hujayralar har 4-8 kunda yangilanib turadi. Biriktiruvchi maxsus 
epiteliyning tish sathiga yopishib turgan yuza qavat hujayralari gemidesmosomalar 
orqali, yupqa organik qatlam yordamida tish yuzasi appatitlarining kristallari bilan 
bog`liqdir. 
Maxsus epitelial birikma tish sathini oddiygina qoplab turmay, balki u bilan 
chatishib ketgan bo`ladi. Ana shu chatishgan barer butunligi, uning ostida 
joylashgan parodont to`qimasini mikroblar va ularning toksinlaridan himoya qilib 
turadi. Parodont to`qimasini himoya qilishda milk suyuqligi muhim ahamiyat kasb 
etadi. Mazkur suyuqlik ekssudat va transsudat oralig`idagi konsentratsiyaga ega 

---

101 
bo`lib, o`z tarkibida uglevod, oqsil va boshqa moddalar almashinuvida faol ishtirok 
etuvchi fermentlar tutadi. Odatda bu fermentlardan ba’zilarining faollik jihatdan 
qon zardobi tarkibiga kiruvchi fermentlardan 8-10 karra yuqoriligi aniqlangan. 
Milk suyuqligiga kiruvchi oqsillar, jumladan immunoglobulinlar qon plazmasidagi 
o`xshash oqsillar vazifasini bajaradi. 
Milk suyuqligida doimo leykotsitlar mavjud bo`lib, ularning soni 
yallig`lanish darajasi oshishi bilan oshib boradi. Bunday hol ta’sirotlarga qarshi 
organizmning himoya reaksiyasi bo`lib parodont to`qimasini patologik jarayondan 
saqlaydi. 
Milk suyuqligiga leykotsitlar milk egatchasi epiteliysi orqali xemotaksis 
ta’sirotiga asosan chiqadi. Bundan tashqari milk suyuqligida mikroorganizmlar 
tomonidan ishlab chiqilgan sitotoksik moddalar (sut kislatasi, ammiak, bakterial 
endotoksinlar) mavjud bo`lib, ularning miqdori va ta’sir kuchi yallig`lanish 
jarayonida bir necha marotaba oshadi. Bu sitotoksik mahsulotlar hujayralarni 
parchalab yallig`lanish jarayoni patogenizida muhim o`rin tutadi. 
S
ement – 
tish ildizini dentin ustidan qoplab turuvchi to`qima bo`lib, 
hujayrali va hujayrasiz turlar farq qilinadi. Xujayrali sement tish ildizining appikal 
qismida va ildizlar ajralgan bifurkatsiya qismida uchraydi.