Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

6.1.2. Parodont boylamining shakllanishi. 
Bolalar yoshida parodontal boylamining o`ziga xos xususiyati unda turg`un 
struktura va shaklning yo`qligidir. Har bir tish atrofidagi periodontal boylamning 
rivojlanishi tishning follikulyar taraqqiyoti paytidan boshlanadi. Tishning alveola 
suyagini yorib chiqish paytida, tish xaltasi qo`shuvchi to`qimasining tolali 
strukturasi milk kollagen tolalari bilan qo`shilib tolalar majmuini hosil qiladi. Bu 
tolalar majmui tish og`iz bo`shlig`iga yorib chiqqunicha paydo bo`lib, funksional 
okkulyuziyagacha davom etadi. 
T. F. Vinogradova periodont to`qimasi tarqqiyotini 7 davrga bo`ladi: 
Sut tishlari davrida: 
1.
jag` suyagi ichidagi taraqqiyot; 
2.
tishlarning yorib chiqishi; 
3.
sut tishlari periodonti va ildizining o`sishi va shakllanishi; 
Tishlar almashinuvi davrida: 
4.
sut tishlari ildizining so`rilishi; 
5.
jag` suyagi ichida doimiy tishlarning shakllanishi; 
6.
doimiy tishlarning chiqishi; 
Doimiy tishlar chiqib bo`lganidan so`ng: 
7.
doimiy tishlar ildizlarining o`sishi va periodont to`qimasining 
shakllanishi. 
Uch yoshdan boshlab shakllangan periodontda zixer o`rami deb ataluvchi 
tolalar o`rami paydo bo`lishi kuzatiladi, bu esa periodontning vertikal o`sishiga 
moslashganidan darak beradi. Zixer tolalari tutami yangi paydo bo`lib, tish o`qiga 
parallel ravishda o`sib, oraliq tutam o`ramini hosil qiladi. Tishlar almashinuvi 
davrida (9 yosh) bu tutam tolalari o`z yo`nalishini o`zgartirib, tish o`qiga nisbatan 
45
0
burchakni hosil qiladi va tish bo`yin qismidan (tepadan), ildiz qismiga (pastga) 
qarab yo`nalgan bo`ladi. Bu tolalar doimiy tishlar qatorida 14 yoshgacha 
kuzatilsada, juda keskin kamayib ketgan bo`ladi. Mazkur tolalar o`rnini boshqa xil 
kollagen toalalar egallab oladi. Bu esa parodontning tolali strukturasini 
yetilganligi, mukammallashganligidan dalolat beradi. 
Frontal tishlar sohasida parodontal boylam yupqa, nozikroq tolali karkas 
hosil qilsa, chaynov tishlar sohasida qalinrok, zichroq karkas hosil qiladi.