Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
5.7. Gipofosfateziya. 
Rathburn 1948 yilda bu xastalikni birinchi marta kuzatib, mustaqil kasallik 
ekanligini e’tirof etgan. 1952 yilda Sobel xam mazkur kasallikni kuzatib 
yuqoridagi fikrni, uning o`ziga xos aloxida xastalik ekanligini tasdiqlagan. 
Kasallik nasldan naslga beriluvchi irsiy xususiyatga ega, bunda tug`ma modda 
almashinuvining buzilishi kuzatiladi. 
Kasallik asosida asosli (ishkoriy) fosfataza fermenti sintezining anomaliyasi-
nuqsoni yotadi. Qondagi ishqoriy fosfataza fermentining faolligini pasayishi yoki 
qon plazmasida uning miqdorining kamayib ketishi, bunda kaltsiy, fosfor 
elementlari miqdorining risoladagidek bo`lishi shu kasallik uchun xususiy xol 
xisoblanadi. 
Kasallik odatda bola tug`ilgan zaxoti yoki birinchi 6 oy mobaynida aniqlanadi. 
Kamdan-kam xollarda katta yoshdagi bolalarda aniqlash mumkin. 
Bu kasallik uchun qo`l, oyoq suyaklari deformatsiyasi, patologik suyak 
sinishlari, kalla tepa suyagi oxaklanishining buzilishi, dispnoe, badan terisining 

---

92 
ko`karishi (tsianoz), ko`ngil aynishi, qusish, ich qotishi, mushaklar titrashi, 
tirnoqlar va sochlar mo`rtligi, sinishi xarakterli belgilar hisoblanadi. Mazkur 
kasallik tish qattiq to`qimalari gipoplaziyasiga, tish ildizlarining to`liq rivojlanmay 
qolishiga, ildizlarni muddatidan oldin so`rilishiga va kurak tishlarni, keyin boshqa 
tishlarni tezda tushib ketishiga sabab bo`ladi. 
Rentgen tasvirda alveolyar suyak o`sig`ining shakllanmaganligi, suyaklar 
osteoporozi, sut tishlar ildizining so`rilishi aniq va ravshan aniqlanadi. Bemor 
bolaning ota-onasining qoni tekshirilganda qon plazmasida fosfataza fermentining 
miqdori risoladagidan ancha pastligi kuzatiladi. Bunda ularda suyak patologiyasi 
bo`lmasligi xam mumkin. 
 
5.8. Tish qattiq to`qimalarining nasldan naslga beriluvchi irsiy kasalliklari 
Nasldan-naslga beriluvchi tish qattiq to`qimalarining tug`ma nuqsonlariga 
irsiy tugallanmagan amelogenez (ITA), irsiy tugallanmagan dentinogenez (ITD),
irsiy tugallanmagan odontogenez(ITO) kiradi.