Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
 
5.2.6. Sistemali emal gipoplaziyasining aralash shakli.
Sistemali emal gipoplaziyasining aralash shakli emal to`qimasidagi 
almashinuv jarayonlar buzilishi oqibatida yuzaga kelishi mumkin bo`lgan barcha 
nuqsonlarni uz ichiga oladi. Bu o`zgarishlar yengil boskichda bo`lishi mumkin, 
o`rtacha og`irlikda va og`ir darajada bo`lishi mumkin. Sistemali emal 
gipoplaziyasining aralash shakli 4,5 oydan 3 yoshgacha bo`lgan davr ichida bir 
necha marotaba bir xil og`irlikdagi va uzoqlikdagi kasalliklarni boshidan kechirgan 
bolalarning doimiy tishlarida uchraydi. Bolalar yengilrok xastalikni tish taraqqiyoti 
davrida boshidan kechirishsa gipoplaziya nuqsonlari tish emalida dog` shaklida va 
chuqurcha shaklida bo`lishi mumkin.
Bolalar boshidan o`tkazgan kasallik og`ir va uzoq davom etgan bo`lsa 
emaldagi nuqsonlar egatchasimon va likopchasimon bo`ladi. Shuning uchun 
sistemali emal gipoplaziyasida bir bemorning uzida xar xil kurinishdagi, og`irlik 
darajadagi nuqsonlarni aniqlash mumkin. Ba’zi bir xollarda kariyes jarayoni 
kushilishi uni yanada murakkablashtiradi va rang-barangligi oshadi.
Masalan chuqurrok nuqsonlar bor joylarda kariyes jarayoni rivojlanadi, 
kariyes kavaklari xosil bo`ladi.
Bemorlar kosmetik nuqsonlarga, kimyoviy va xarorat ta’sirotidan og`riqlar 
paydo bo`lishiga, tishlar toj kismlari sinib parchalanishiga, yemirilib borishiga, 
siyqalanishiga shikoyat qilishadi.
Sistemali emal gipoplaziyasining aralash shakli o`ziga uxshash simptomlarga 
ega bo`lgan kasalliklar bilan, birinchi galda flyuorozning aralash shakli bilan 
qiyosiy tashxis qilinadi.

---

80 
Rentgen tasvirlarda tishlar emalining nuqsoni bor soxalarda gorizontal 
yo`nalishli qora dog`lar, chiziklar mavjud bo`ladi.
 
5.2.7. Emal aplaziyasi. 
Bunday nuqson emal to`qimasining og`ir shikastlanishi bo`lib tish toj 
qismining chaynov yuzasida, kesuvchi qirralarda emal to`qimasining butkul 
bo`lmasligi va shu soxalarda dentin to`qimasi ochilib qolishi bilan tavsiflanadi.
Emal 
aplaziyasi 
uzicha 
mustakil 
xastalik 
bulshi, 
yoki 
sistemali 
gipoplaziyaning egatchali va likopchasimon turlarining asorati sifatida sodir 
bo`lishi mumkin. Bunda emal to`qimasi tishlar toj qismida kisman yoki butunlay 
bo`lmasligi mumkin. Emal to`qimasining kisman bo`lmasligiga nafaqat nuqson 
chuqurligi, uzoq muddat mavjud bo`lishi, balki emalning yupqalashgan joylarida 
uning patologik siyklanib yemirilishi xam sabab bo`lishi mumkin. Nuqsonlarning 
chuqurlashgan joylarida kariyes jarayoni rivojlanadi.
Emal aplaziyasida bemor bolalar kimyoviy, temperatura, ta’sirotlardan 
sezgirlikka, kosmetik nuqsonlarga, tishlarning shaklini buzilishiga, yorilib 
sinishiga, patologik siyqalanishga shikoyat qilishadi. 
Emal aplaziyasini kariyesning yoyilib kechishi, sirkulyar kariyes, autosom-
dominant, va autosom-retsessiv gipominerallashgan irsiy tugallanmagan 
amelogenez va flyuorozning destruktiv shakli bilan qiyosiy tashxis utkaziladi.
Rentgen tasvirda emalning nuqsonlar mavjud soxalarida qoramtir dog`lar va 
yo`llar mavjud bo`ladi. Emalning chegaralangan aplastik soxalarida qoramtir 
dog`lar va yo`llar gorizontal yo`nalishga ega. To`liq emal aplaziyasi soxalarida-
emalsiz, joylarda katta qoramtir dog`lar aniqlanadi.