Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

Abraziv moddalar. 
Pastalarning tishlarni tozalash samaradorligi ular tarkibiga 
kiruvchi abraziv moddalar komponenti hususiyatiga bog`liqdir.
Abraziv moddalar
tishlarni karashlardan tozalash va ularni silliqlash bilan 
birgalikda emalning noorganik birikmalari bilan muloqotda ham bo`ladi. Shuni 
inobatga olgan holda an’anaviy foydalaniladigan abraziv material bo`lib 
hisoblangan-cho`ktirilgan bo`r bilan bir qatorda bugungi kunda dikalsiy fosfat 
digidrati, dikalsiy fosfatning monogidrati, suvsiz dikalsiy fosfat, trikalsiy fosfat, 
kalsiy pirofosfat, erimaydigan metafosfat natriy, alyuminiy gidrooksidi, kremniy 
ikki oksidi, sirkoniy silikat, metilmetakrilatning polimerli birikmalari va boshqalar 
shilatiladi. Ko`pgina hollarda cho`ktirilgan bo`r va yuqorida sanab o`tilgan abraziv 
moddalardan birortasining aralashmasi ishlatiladi. Shunday aralashmalar 
quyidagicha bo`lishi mumkin: 
1. bo`r va dikalsiy fosfat 
2. bo`r va allyuminiy gidrooksidi 
3. bo`r va suvsiz dikalsiy fosfat va x.k. 
Har bir abraziv modda o`zining ma’lum disperslik (zarrachalarining o`lchami), 
qattiqlik va rN ko`rsatkichiga ega bo`lib, bu ko`rsatkichlar hosil qilinadigan tish 
pastalarining, tozalash xususiyati abrazivligi kabi sifatlarini keltirib chiqaradi. Tish 
pastalarining hosil qilish jarayonida uning tarkibiga kiruvchi moddalar tish 
pastasiga qo`yilgan vazifalardan kelib chiqib tanlanadi. 
Biriktiruvchi (gel hosil qiluvchi) moddalar. 
Tish pastalarining turg`unligi, 
qattiq-yumshoqligi, plastikligi ko`proq biriktiruvchi gidrokolloid moddalarning 
fizik va kimyoviy xususiyatlariga bog`liqdir. Zamonaviy tish pastalarini hosil 
qilishda ishlatiladigan godrokolloid biriktiruvchi moddalar sun’iy va tabiiy 
birikmalar bo`lib hisoblanadi. Tibiiy gidrokalloidlar bo`lib, suv o`tlaridan 
olinadigan alginat natriy, karraginat natriy va shu o`simliklar mevasi va shirasi 
hisoblanadi. 
Sun’iy sintetik gidrokolloidlarga-natriykarboksimetilselyuloza, 
selyulozaning metil va etil efirlari kiradi. Bularning barchasi paxta sellulozasi va 
poyasining hosilalaridir. 
Ko`p atomli spirtlardan-glitserin, polietilenglikol tish pastalari tarkibida 
plastik, bir xil konsistensiyadagi massa hosil qilishda muhim rol o`ynaydi. Bunday 
xususiyatga ega bo`lgan pastalarni tyubiklarga solish va undan siqib chiqarish 
ancha yengil va qulaydir. Mazkur spirtlar tish pastalarini saqlash davrida ularning 
namligini saqlaydi va sovuqdan muzlab qolishini oldini oladi. Bundan tashqari 
ko`pirishiga yordam berib, ta’mini yaxshilaydi. 

---

284