Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
457 
qonuniyatlar, inson ruhiy holati shakllanishini filogenetik va ontogenetik ochib 
berishdan iboratdir.
Bugungi kunda psixologiyaning amaliy masalaridan biri ong va o’z-o’zini 
anglashni tadbiq etishdir. Dastlabki psixologik qarashlar ham falsafa va tibbiyot 
negizida paydo bo’lgan va ajralib chiqqan. 
Hozirgi zamon psixologiyasi turli tarmoqlararo faolyat yuritmoqda: umumiy 
psixologiya, harbiy psixologiya, pedagogik psixologiya va boshqalar. Zamonaviy 
psixologiyada yangi maktablar paydo bo’lishi tub burilish bo’ldi. Aynan 1960-yildan 
boshlab psixologiya jadal rivojlandi va olimlar o’zlarning fikrlarini xulq-atvor, 
psixoanaliz, insonparvarlik asosida bildirishd . 
Bulardan eng muhim yo’nalish vakillaridan biri Z.Freyddir. U o’zining 
Psixonalizga asos solgan . Freyd fikrni uch asosiy unsurdan iborat deb hisoblaydi: Id,
ego va super ego. Id - bu barcha boshlang’ich va behush istaklarni o’z ichiga olgan 
ruhning bir qismi . Ego- haqiqiy dunyodagi talablarga javob beragigan ruhning bir 
qismi. Super ego – psixikaning oxirgi qismi bo’lib, uning ichki dunyosi, me’yorlari va 
idealarini boshqarishni topshiradi . 
Bunda Freyd odamning xatti-harakatlari nafaqat ongli ,balki ongsizlik bilan ham 
belgilanadi, degan fikrga asoslanadi .Bunda inson o’zi tan olmaydigan yoki shu sababli 
ongga kirishga yo’l qo’ymaydigan, taqiq qilingan istaklar, hislar, tajribalarni o’z ichiga 
oladi.
Xulosa o’rnida shuni aytish joizki, psixologiya va pedagogika doim bir -birini 
o’rnini to’ldirishi kerak. Jamiyatda har bir shaxs shakllanishida uning xulqi va tarbiyasi 
psixik holatiga bog’liq bo’ladi. Psixik jihatdan unda buzilish bo’lsa xulqida yaqqol 
namoyon bo’ladi. Bu psixologiya va pedagogikaning asosiy masalalaridir. 
 
Foydalaniladigan adabiyotlar:  
1. Ivanov. Umumiy psixologiya.T.: 2009.
2. E.G‘oziev. Umumiy psixologiya. T.: 2008. 
2. Milliy istiqlol g’oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar. T.: 2010.