Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
92 
Иккинчи йўналишда психолог шу вақтда синфни кузатиб ҳар бир 
боланинг психик таррақиёти ҳақидаги маълумотларни йиғишга сарфлаши ва 
фақатгина қалтис вазиятлардагина аралашуви зарур, албатта хар бир 
кузатилган холат бўйича ўқитувчи ва ота-онани хабардор қилиши зарур. 
Шунингдек, бу ёшда бола билан бирга ота-она боланинг кун тартибига 
эътиборли 
бўлиши, 
дарсларни 
бирга 
бажариши, 
“Дарсингни 
тайёрладингми?, деб эмас, балки кел бирга тайёрлаймиз мазмунида бола 
билан дўстона психологик яқинлик муносабатларини шакллантирса, у 
албатта шахс бўлиб ривожланишига ишонч билдириш мумкин. 
 
 
OILAVIY QADRIYATLARNING YOSHLARNING DUNYOQARASHI VA 
XULQ-ATVORIGA TA’SIRI 
 
Shahnoza Yigitaliyeva 
 Uchko`prik tumani 1-IDUMI 
 
Аннотация: Chuqur ijtimoiy-iqtisodiy va ma’naviy o‘zgarishlarni amalga 
oshirish bilan bir qatorda respublikada jamiyatni insonparvarlashtirish va 
demokratlashtirishning real jarayonlari amalga oshirilmoqda: inson huquqlari va 
erkinliklari, fikr erkinligi, vijdon erkinligi va har bir millatning ma’naviy merosiga 
hurmat tamoyillarining to‘liq namoyon bo‘lishi uchun yangi shart-sharoitlar 
yaratilmoqda. 
Kalitso‘zlar:oilaviyqadriyatlar; urf-odatlar; o‘zigaxoslik; Islomqadriyatlari. 
 
Hammamizga ma’lum, katta insonlarni hurmat qilish, yoshlarga hurmat, milliy 
urf-odatlar va an’analarga hurmat kabi fazilatlar oilada shakllanadi. Oila hayotimizning 
ma’naviy asoslarini rivojlantirishda, jamiyatda yuqori axloq muhitini yaratishda 
ishonchli tayanchdir. Hayot sinovlariga dosh bera oluvchi barkamol avlodni 
tarbiyalashda uning o‘rni beqiyos. 
Chuqur ijtimoiy-iqtisodiy va ma’naviy o‘zgarishlarni amalga oshirish bilan bir 
qatorda respublikada jamiyatni insonparvarlashtirish va demokratlashtirishning real 
jarayonlari amalga oshirilmoqda: inson huquqlari va erkinliklari, fikr erkinligi, vijdon 
erkinligi va har bir millatning ma’naviy merosiga hurmat tamoyillarining to‘liq 
namoyon bo‘lishi uchun yangi shart-sharoitlar yaratilmoqda. Shu bilan bir qatorda 
umuminsoniy qadriyatlar, milliy o‘ziga xoslikni tiklash zamonaviy jamiyatning asosiy 
vazifalaridan biriga aylandi.
Ta’kidlashjoizki, oilaviy munosabatlar masalalari doimo olimlarning e’tiborini 
tortib kelgan. XIX asrning ikkinchi yarmi - XX asr boshlarida o‘zbek oilaviy 
munosabatlari ushbu davrda Turkistonda yashagan rus mualliflarining asarlarida o‘z 
aksini topgan. Masalan, rus olimi A.D. Grebenkina "Ruslar Turkiston" to‘plamida 1972 
yilda nashr etilgan "O‘zbeklar" asari, taniqli etnograflardan V.P. Nalivkina va M.V. 
Nalivkin, Namangan aholisining hayotini o‘rganib, keyinchalik 1886 yilda "Farg‘onada 
istiqomat qiluvchi tubjoy aholining ayollari to‘g‘risidagi asarlar" ni nashr etgan [1, b. 

---