Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
329 
so‘kishi, chekishi).
4. Ta’lim-tarbiya natijasida bolada bilimlar, ko‘nikma va masalalar hosil bo‘libgina
qolmay, balki dunyo qarash ham shakllanadi, kamolotga etib boradi. Bilmlarning
egallanishi uning jismoniy va ma’naviy jihatdan o‘sishiga yordam beradi. Masalan,
Sarimsoqov 29 yoshida akademik, N. I. Lobachevskiy 14 yoshida Qozon
universitetiga o‘qishga kirgan, 23 yoshida professor darajasiga erishgan. O‘zbek
olimlaridan SHavkat Alimov, SHavkat Ayupov, va Rahim Hayitovlar ham shu
yoshlarda professorlik nasib etgan. 
Hayot qarama-qarshiliklardan iborat,har bir narsaning ikki tomoni bo`lgani kabi 
bola tarbiyasida zamonaviy texnikalarning insonlar hayotiga kirib kelishi faqatgina 
ijobiy emas salbiy ta`sirlarini ham ko`rsatmoqda.Ma`limki, go`dak dunyoga kelgan 
kundan boshlab ona bilan emotsional muloqatda bo`ladi.Atrof-olamni onasi orqali taniy 
boshlaydi.Ayni shu davrda zamonaviy onalarimiz bolani tarbiyalash va voyaga 
yetkazishda hattoki ona allalariniyam telefonlar orqali bolaga yetkazib berishi achinarli 
hol albatta. To`g`ri telefonlar uzog`imizni yaqin, mushkulimizni oson qiladi lekin shu 
bilan birga insonlar hayotining ajralmas bo`lagi, yaqin yordamchimiz, kezi kelsa 
do`stimiz, qarindoshimiz o`rniniyam egallab borayotganini hech o`ylab ko`rdikmi? 
Uyda doimiy ravishda televizor, kompyuter va telefon bilan band bo`lishimiz 
farzandlarga tarbiya berish ,ularga vaqt ajratish kabi ota-onalik burchlarimizni esdan 
chiqartirayapti. 1,5-2 yashar bolalar qo`liga yig`lamay ovinib o`tirsin deb telefon 
tutqazamiz. Bunday bee`tiborlik va ma`suliyatsizlik muhitida katta bo`layotgan bolalar 
xuddi ota-onalari kabi voyaga yetadilar. Bunday bolalar real hayotda jonli ravishda 
o`rtoqlari bilan o`ynash, ular bilan muloqat qilish o`rniga xonasiga bekinib vertual 
olamga sho`ng`iydi. Aslida bunday qurilmalardan farzandlarimizga foydalanishga 
ruxsat berish mumkinma? Bunday qurilmalarning afzallik va kamchilik tomonlarini 
o`rganib chiqish lozim.Ulardan doimiy emas faqat zarur bo`lgandagina foydalanish 
mumkinligini bolalarga tushuntirish va albatta bu masalada o`zlarimiz o`rnak 
ko`rsatishimiz shart.