Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
326 
beradilar.Ösmirlik davridagi ögil-qizlar köpincha davralarda bölishni,birovlarga yoqish 
uchun 
tashqi 
körinishlariga 
alohida 
e'tibor 
beradilar.Ösmirlarda 
sevgi 
munosabatlarining kechishida faqat qarama-qarshi jins vakili emas, balki aynan shu 
davrda ota-onaning qadrlanishi va ularga nisbatan sevgi-muhabbat,yaqin aka-uka yoki 
opa-singilga nisbatan muhabbat,qiziqqan predmeti yoki narsasiga nisbatan muhabbat 
körinishlari yuzaga kelishi va namoyon bölishi mumkin. 
Sevish va sevilish ajoyib tuyĝu bölib,bunda öziga xos hayajonli daqiqalarda 
bezovtalanish, tanlagan kishisi bilan birga köproq vaqt ötkazish haqida öylash köpayadi 
va bu holat asosiy maqsadga aylanib qoladi.Xayoliy muhabbat oĝushida inson köpincha 
boshqalarning kamchiligini payqamaydi chunki xayolot va tasavvur köproq ifodalanadi 
Har bir odamning sevish qobiliyati qaysi yoshda qanday kechishi mumkinligi 
olimlar tomonidan aniqlangan.Bu davrlarni keltiradigan bölsak,bu uch yosh atrofidagi 
davr, bunda birdaniga bolaga ööz yoshi yoki kattaroq yoshdagi qiz yoki öĝil bola yoqa 
boshlaydi.Ösha yoqtirib qolgan odamiga özining yaxshi konfeti,pecheniysi,olmasini 
ravo köra boshlaydi.Özaro iliqlik munosabatlari asosida yarim bolalarcha muhabbat 
kichik maktab yoshidagi davrda ,ya'ni 7-8 yoshlarda körinadi.Ösmirlk davrida ham 
qarama-qarshi jins vakliga nisbatan bu kabi hissiyot namoyon böladi.Ösmrlik davridagi 
ögil -qizlar hali töla shakllanmagan shaxs pallasida ekanliklari tufayli ulardagi sevgi 
hislari öziga xos belgilarga ega ekanligi körinadi: 
Birinchidan, sevgi hislari masalan ularni sevgi hislari paydo bölishidan ancha 
oldinroq qiziqtira boshlaydi,öqigan kitoblari ,eshitgan qöshiqkari, körgan filmlaridan va 
kattalarning suhbatlaridan ular sevgi qanday ekanligini ,bu hisga odamlar intilishi va 
kutishlarini yaxshi biladilar.Bu sirli tuyilgan hisni özlarida ham his etish,sevib 
körish,uni özida kechirish istagi kuchayib boradi.Bu öziga xos ösmir organizmida yuz 
berayotgan fiziologik jarayonlar ta'siriga ham boĝliqdir. 
Ikkinchidan, bu yangi sohada öz-özini anglash ,sevib körish va sevilish ehtiyoji 
yuzaga keladi.Shuning uchun ösmirlik davridagi öĝil-qizning sevgi hislari va sevgi 
debochasi bölib, bu hali jjiddiy parvarishni taqozo etuvchi nozik tuyĝudir. 
Uchinchidan, ösmir sevgisida hali köp fantaziya bor.Sevib qolgan kishisi 
timsolida u xayolidagi kishining eng yaxshi sifatlarini tasavvur etadi.Muloqot olib orish 
ehtiyoji kuchliligi ,köngil yaqinligini his etish xohishi mavjudligi kabilar bilan 
xarakterlanadi.Shuningdek unda öziga ishonch hislari ham kuchsizdir,unda uyatchanlik 
bor 
Törtinchidan,ösmirning sevgi hislari u uchun öziga xos qiziqarli kitobga 
öxshaydi, shuning uchun uu hayotdan uzilgan va hayot bilan boĝlangandir.
Bu keltirilgan xususiyatlarni bilgan holda ,ösmirlar uchun sof sevgi tuyĝusini his 
qilishda adashmaslik ,har qanday hissiyotlar qurboni bölmay ,aql-u farosat bilan 
yondashishni tavsiya qilamiz. 
Yaxshilik qilgan yaxshilik köradi 
Bir vaqtlar kemada sayohatga chiqqan ikki döst dengizga tushib kördila.Shu vaqt 
tölqin kuchayib ketadi. Yölovchilar hammasi baqirib chaqira boshlaydilar 
Kema darĝasi darhol dengizga özini tashlab ,döstlardan yoshroĝini qutqarib 
qoladi.Boshqasini qutqarishga esa harakat qilmadi,ikkinchi döstbchökib ketdi.U 
yerdagilarning bir qanchasi darĝaga: 

---