Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
32 
ДИНИЙ ЭКСТРЕМИСТИК ҒОЯЛАРНИНГ ТАРҚАЛИШИДА ИЖТИМОИЙ 
ТАРМОҚЛАРНИНГ АҲАМИЯТИ
 
Ҳабибуллаев Баҳодир 
 
Охирги ҳисоб-китобларга кўра, хозирда дунёнинг 4.2 млрд аҳолиси, жами ер 
аҳолисининг 53 фоизидан кўпроғи ижтимоий тармоқлар фойдаланувчисига 
айланган. Бугун дунё бўйича ҳар 10 та интернет фойдаланувчисидан 9 таси 
ижтимоий тармоқлардан фойдаланмоқда. 2020 йилнинг январидан то 2021 
йилнинг январигача 12 ой давомида дунё бўйлаб 490 млн янги фойдаланувчилар 
ижтимоий тармоқларга қўшилган. Яъни бу кўрсаткич ҳар сонияда 15.5 нафар 
янги фойдаланувчи глобал тармоқларга қўшиляпти дегани. 
Бугунги кунда ер юзидаги тинчликка рахна солаётган, сўнгги йилларда 
дунёнинг кўплаб минтақаларини қамраб олган терроризм ва экстремизм билан 
боғлиқ муаммолар фаол муҳокама қилинмоқда. Терроризм ва диний-экстремизмга 
қарши кураш Марказий Осиё минтақаси, хусусан, Ўзбекистон учун ҳам долзарб 
масалалардан бири ҳисобланади. Марказий Осиёда диний экстремистлар минтақа 
халқлари учун анъанавий бўлган ҳанафий мазхаби ва мотуридия ақидасини рад 
этиб, мусулмонларга сиёсийлаштирилган ғояларни сингдиришга уринмоқда. Улар 
«мавжуд муаммолар мусулмон жамоалари исломий тусини йўқотгани сабабли 
мавжуд, «кофир» ҳукуматларни ағдариб ташлаш лозим», каби сохта диний 
шиорлардан фойдаланиб сиёсий ҳокимиятга интилмоқда. 
Замонавий коммуникация ва ахборот технологияларнинг тез суръатлардаги 
тараққиётидин ниқоби остидаги деструктив гуруҳларнинг ғоявий таъсир ўтказиш 
имкониятларини 
кенгайишига 
туртки 
бўлиб, 
геосиёсий 
мақсадларга 
бўйсиндирилган, инсон қалби ва онги учун курашларнинг янгидан-янги усул ва 
воситаларининг кўпайиб бораётгани, айниқса, бу борада дин омилидан 
фойдаланишга уринишларда яққол намоён бўлмоқда. Аксарият ҳолатларда ушбу 
кураш қуролли тус олиб, глобал миқёсда таҳдид келтириб чиқараётган хавфларга 
айланмоқда. 
Бугунги кунда диний-экстремистик, террористик гуруҳлар фаолиятида 
муҳим ўзгаришлар кузатилмоқда. Ўзбекистон ва бошқа давлатларда диний-
экстремистик, террористик ҳаракатларга нисбатан олиб борилаётган муросасиз 
ёндашув натижасида гуруҳ аъзолари ўз ҳаракатларини очиқ намоён этишни 
маъқул кўрмай, аксинча, хуфёна тарғибот-ташвиқот ишлари орқали, жумладан 
Интернет, ҳусусан, ижтимоий тармоқлар орқали ўз ғояларини тарқатиш билан 
фаолиятларини жадаллаштиришмоқдалар. 
Хозирда дунё аҳолиси асосан 8 та ижтимоий тармоқ платформаларида 
ўзларининг кунлик деярли 2.5 соат вақтларини сарфламоқдалар. Агар барча 
фойдаланувчиларнинг ижтимоий тармоқларда кетказган вақтини қўшиб 
чиқадиган бўлсак, тахминан ҳар куни 10 млн соат дунё бўйича 
сарфланаётганини гувоҳи бўламиз, бу тақрибан 1 млн йил дегани. 
Таҳлиллар республикамизга турли дин ниқоби остидаги экстремистик 
тузилмаларнинг тарафдорлари томонидан диний экстремистик ғояларни тарқатиш 

---