Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
135 
holati va shaxsini hamda art– terapevtik protsessni dinamikasini bog’liq bo’lishi 
mumkin. 
Art terapiyani qo’llashda ko’pincha bizni qurshab turuvchi qurshovlar va ularga 
insonning munosabatini o’zgartirish tamoyiliga asoslaniladi. Bu qurshovlariga:
1. O’z o’zidan qoniqmaslik– bu o'zini qadrlamaslik, o’zini yemirish, o’zini 
notovon deb hisoblash. Qalb deb atalmish go’zal bir oshiyonga nigoh solmaslik, aql- 
idrokni oily maqsad deb bilmaslik; 
2. Qo’yilmagan maqsad- hech qayerga bormaydigan yo’ldir. 
3. Dangasalik- bu xotirjamlik o’limning mitti ko’rinishidir. Yalqovlik bizni iroda 
kuchimiz, say harakatlarimiz bartaraf etamiz. 
Art terapiya mashg’ulotlari davomida shaxsning o’z ijodiy salohiyatini anglashga 
yo’naltirish orqali, shaxsiy muammolarining mohiyatini tushunish va ularni bartaraf 
etish uchun o’z ijodiy salohiyatini, kreativ fikrlashni yuksaltirishga erishish orqali 
hayotiy garmoniya hosil qilinishi mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1.A.I.Kopitin “Xrestomastiya Art terapiya” Piter Sankt-Peterburg Moskva-
Xarkov-Minsk 2001 
2.http://psylib.myword.ru 
BOLA SHAXSIDA SALBIY O‘ZGARISHLARNI KELTIRIB 
CHIQARUVCHI TASHQI TA’SIRLARNING PSIXOLOGIK-PEDAGOGIK 
ASOSLARI 
Hasanov Umarbek Begmat o’g’li 
Toshkent Davlat iqtisodiyot universiteti 1-kurs talabasi 
Annotasiya: Bola xulq atvorida salbiy o‘zgarishlarni keltirib chiqaruvchi tashqi 
ta’sirlarning psixologik-pedagogik asoslari. 
Kalit so’zlar: Bolalar psixologiyasi, Pedagogik psixologiya, Tarbiya, Tarbiyaning 
metodologik masalalari, Ibrat, Tarbiya samaradorligi printsiplar, Bola shaxsiga salbiy 
ta’sir ko’rsatuvchi illatlar. 
Bolalarning murg’ak qalbiga hech bir narsa ibratdek kuchli ta’sir etmaydi va barcha 
ibratlar ichida ota-ona ibratidan kuchliroq va mustahkamroq o’rin oladigan ibrat yo’q.
N.I.NovikovRivoyat qiladilarki, bir ona donishmand oldiga kelibdi va bolasining 
tarbiyasiga qachon kirishish kerakligi haqida surabdi. Donishmand bolaning necha 
yoshga kirganini so’rabdi. Besh yoshga to’lganini bilib onaga xitob qilibdi: 
— Tezda uyga qayt! 
Bola tarbiyasida eng kerak bo’lgan besh yilni sen boy berib qo’yibsan! Shunday, 
bola dastlabki yillarda tez va ko’p qabul qiladi va tarbiyaning asosiy qismini qabul 
qiladi. Tarbiya keyin ham davom etaveradi. “Lekin siz mevani keyin ko’ra boshlaysiz, 
— deydi bir donishmand — bu o’zingiz bir vaqtlar, bolangiz besh yoshigacha bergan 
tarbiyangiz gulining mevasidir” bu davrda bolaning olamni bilishi odamni bilishi orqali 
kechadi. Yaxshilik va yomonlik degan katta tushunchalar ota va onasining bir-biriga 

---