Бола – одоби билан азиз (Фарзанд тарбиялашда ота-оналарга маслаҳатлар) Нашрга тайёрловчи: Зиёвуддин Раҳим

Mushukka ozor bergan bola
(Hikoya)
ir bola uyiga kelganda u erda uxlab yotgan mushukni 
ko‘rib eshikni berkitdi. Shunchaki o‘z ko‘nglini xushlash 
va ermak uchun mushukning orqasidan quvib qo‘lidagi kaltak 
bilan uni ura boshladi. Mushuk esa bir joydan boshqa joyga 
sakrar, jonini qutqarish uchun har tarafga qochardi. Natijada 
u xonadagi chinni idishlardan birini erga tushirib, uni sindirdi. 
Bundan bola badtar g‘azablanib, mushukni beayov ura boshladi. 
Mushukning joni og‘rib, butun kuchini to‘plab, bolaning o‘ziga 
chang soldi va uning yuzini yumdalab oldi. Buni kutmagan bola
eshikka qarab qochdi va yordam so‘rab baqira boshladi. Mushuk 
esa fursatni boy bermay uydan qochib ketdi. Shu bilan bolaning 
yuzi bir umr tirtiq bo‘lib qoldi.
Navoiy bobomiz ibrati
(Ibratli hikoya)
avoiy bobomizning har kungi odatlari shu ediki, asr 
namozini ado etgandan keyin namozda bo‘lmaganlarni 
so‘rab-surishtirar, betob bo‘lganlar yoki hojatmandlar bo‘lsa, 
ulardan hol-ahvol so‘rar, ularga behad mehribonliklar ko‘rsatardi.
Bir kuni bu odatiga xilof ravishda namozdan keyin tezlik 
bilan o‘z bog‘lari tomonga qarab ketdi va biror joyda to‘xtamadi. 
Odamlar bundan hayron bo‘ldilar.

---

– 276 –
Hazrat Navoiy bu holni shunday izohladi:
– Men masjidga kelayotganimda, falon joyda tahorat olgan 
edim. Namozda turganimda elkamda bir chumoli o‘rmalayotganini 
ko‘rdim. Bildimki, tahorat olgan joyimda u menga ilashgan 
ekan. Mabodo u mening elkamdan tushib, ozor topsa va iniga 
yo‘l topolmasa, shu sababdan uvoliga qolarman, deb qo‘rqdim. 
Shuning uchun namozdan keyin tezlik bilan tahorat olgan 
joyga borib, uni ini oldiga qo‘ydim, ozor etkazish tashvishidan 
qutuldim. Hazratning xizmatidagilar bu hikoyani eshitgandan 
keyin qay darajada jonzotlarga rahmdil ekanidan hayratlandilar 
va duoga qo‘l ochdilar (Xondamir, “Makorimul axloq”).
Yodda saqlang:
Alisher Navoiy – o‘zbek mumtoz 
adabiyatining asoschisi, adabiy tilimizni kamoliga etkazgan 
ulug‘ shoir va mutafakkir.
Mehribon Hasan 
(Ibratli hikoya)
ish kunlaridan birida Hasan non sotib olish uchun 
nonvoyxonaga bordi. Uyiga qaytib kelayotganida yo‘lda 
ozg‘in bir itni ko‘rdi. Go‘yo uning qo‘lidagi nondan bir bo‘lak 
berishini o‘tinib so‘rayotgandek tuyuldi. Bu bechora it holiga 
achingan Hasan o‘ziga-o‘zi: “Agar bu itga nonlardan birini bersam, 
onam qattiq urishadi”, dedi. Ammo Hasan o‘ylab o‘tirmasdan itga 
yordam berishga qaror qildi. Savatini qorga qo‘ydi-da, bir bo‘lak 
nonni olib maydalab it oldiga tashladi. Nonvoyxonadan chiqib 
bu erdan o‘tib ketayotgan bir kishi Hasanning gapini eshitib 
qoldi. O‘zidagi bir bo‘lak nonni sekin, bildirmasdan Hasanning 
savatiga solib qo‘ydi. Hasan uyiga kelganida savatidagi non
kamaymaganini ko‘rib hayron bo‘ldi. Agar Hasan mana bu 
hadisni bilganida, bu voqeaning mohiyatini yaxshilab tushunib 
olgan bo‘lar edi: “Kishining molu dunyosi qilingan sadaqadan 
kamaymaydi”.

---

– 277 –