Бола – одоби билан азиз (Фарзанд тарбиялашда ота-оналарга маслаҳатлар) Нашрга тайёрловчи: Зиёвуддин Раҳим

Naqadar yomon ish
(Ibratli hikoya)
bulhasan rivoyat qiladi: “Biz Nabiy alayhis 
salom 
huzurlarida o‘tirgan edik. Davradan kimdir turib ketdi, 
biroq oyoq kiyimini unutib qoldirdi. Davradagilardan biri uning 
oyoq kiyimi ustiga o‘tirib oldi. Haligi kishi bir ozdan keyin qaytib 
kelib, oyoq kiyimini so‘radi:
– Biz ko‘rmadik, – deyishdi. Poyafzal egasi bezovtalanib qoldi. 
So‘ng uning oyoq kiyimi ustiga o‘tirgan kishi:
– Mana oyoq kiyiming, – dedi.

---

– 262 –
Shunda Payg‘ambar alayhissalom:
– Musulmon kishini bezovta qilish naqadar yomon ish! – 
dedilar.
– Men hazillashdim, – dedi u kishi.
Rasuli Akram yana o‘sha gaplarini takrorladilar.
Odamlarning hurmati nima bilan o‘lchanadi?
unyodagi barcha odamlar irqi, rangi, ko‘rinishi va 
kiyimidan qat’i nazar teng huquqlidir. Biri boshqasidan 
aslo ustun emas. Ammo ular ichida e’tiqodi kuchli, ilmli, odob-
axloqlilari hurmatga sazovordirlar.
Inson qadr-qiymati hech qachon mol-dunyo bilangina 
o‘lchanmasligi kerak. Chunki boylik doimiy emas, kishi o‘zi 
xohlamagan tarzda mol-mulkidan ayrilib qolishi mumkin. Yana 
boylik yomon va yovuz odamlarga ham berilishi mumkin. 
Shuning uchun faqat boyligini e’tiborda tutib, biron insonni 
yaxshi deb ayta olmaymiz. Ammo o‘zi odobli, diyonatli bo‘la 
turib, boy va saxiy bo‘lsa, bu juda yaxshi.
Inson qadri yana tashqi ko‘rinish, chiroyga qarab belgilanmaydi. 
Bilamizki, tashqi ko‘rinish yosh o‘tgan sari o‘zgarib boradi. 
Yoshligida chiroyli bo‘lgan odam qariganida qadri tushib qolishi 
kerakmi? Yo‘q, kim yoshligida ham, qariganida ham odob-axloqli 
bo‘lsa, e’tiqodini mustahkam saqlasa, o‘sha kishi eng hurmatli 
odamdir. Agar uning boyligi va chiroyi bo‘lmasa ham. Biroq 
kimning boyligi, chiroyi, hashamatli uylari va farzandlari bo‘lsayu, 
o‘zi yomon, qo‘pol muomalali va pastkash bo‘lsa, hech qachon 
uni yaxshi inson deya olmaymiz. Bunday odamlarga boyligi va 
chiroyini deb yaxshi muomalada bo‘linadi, agar o‘sha narsalar 
undan ketsa, u hurmatini ham yo‘qotadi.
Xulosa shuki, aziz bolajonlar, inson qadri boylik, chiroy va 
nasl-nasab bilan belgilanadi, deydiganlar qattiq adashadi va 
u fikri buzuq odam. Balki kim e’tiqodli, odob-axloqli va ilmli 
bo‘lsa, insonlardan yaxshiligini ayamasa, o‘sha eng yaxshi va eng 
hurmatlidir.

---

– 263 –