Bog‘dorchilik o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan kasb-hunar kollejlari o‘quvchilari uchun o‘quv qo‘llanma sifatida tavsiya etilgan «O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati»

Qisqacha tushuntirish:

O‘zbekiston quritilgan meva yetkazib berish bo‘yicha dun-yoda asosiy o‘rinni egallaydi. Mevalar pishgan vaqtda bulutsiz va yog‘ingarchiliksiz kunlarning uzoq turishi, havoning quruq va issiq bo‘lishi mevalarni quyosh nurida quritishga katta im-kon beradi.

Bog‘ va tokzorlar maydonining kengayishi va ularning yildanyilga­ hosildorligi oshib borishi fermer xo‘jaliklarida meva va uzumlardan quritish ishlarini keng hajmda uyushtirishni ta-lab qiladi.

Terilgan hosil xo‘jalikning o‘zida avtomobil, traktor hamda ot aravada tashiladi. Uzoq joylarga yuborishda esa avtomobil va temiryo‘l transporti, ba’zan samolyotlardan foydalaniladi. Ayniqsa, avtorefrijeratorlar, refrijeratorli vagonlarda (harorat 2–5°C) tashish juda qulay. Buning uchun oldindan maxsus so-vitkichlarda uzumni 12– 20°C haroratda ushlab turish lozim. Temiryo‘1 transporti orqali jo‘natiladigan uzumning yaxshi saqlanib borishi uchun uzum solingan har bir yashikka 10 gr kaliy metabisulfitning tabletkalari joylashtirilishi lozim. Ular-dan ajralib chiqadigan angidrid gazi g‘ujumlarni mog‘orlashdan saqlaydi.

Qishda saqlashga mo‘ljallangan uzumlar GOST talabidagi yashi­kla­кga bandini yuqoriga qaratib joylanadi. Maxsus sovit-kichlarga joylashdan oldin xona oltingugurt gazi bilan dudlanadi. Uzum havo harorati 1–2°C, namligi 90–95 foiz atrofida saqlani-

163

shi lozim. Sovitkichlardagi uzumni birdaniga issiq muhitga olib chiqish yaramaydi («terlab» tezda qorayadi).

Quritilgan mahsulotlar tezda o‘ziga namni tortib olib, bir-biri-ga yopishib qoladi, bosilib ketadi. Shuning uchun meva qoqilari va mayizlarni taxta polli, quruq binolar ichida saqlash kerak. Quruq mahsulot ozroq bo‘lsa ularni qoplarga solib ham saqlash mumkin, ammo ularni vaqti-vaqti bilan qoplardan ag‘darib, sha­ mollatib turish­ kerak.

Ko‘p miqdordagi qoqi esa binoga 2 metrcha qalinlikda yoyib qo‘yiladi. Saqlash vaqtida bir-biriga yopishib ketmaslikgi uchun yog‘och kurak bilan tez-tez ag‘darib turish lozim.

O‘zbekiston sharoitida mevalardan pyure, pavidlo, murabbo, djem, uzumlardan esa sharbat, shinni, kompot, pastila va sukata-lar tayyorlanadi.