Боб қадимги хитой солиқ тизими

Жанубга Сонг сулоласи (420-479 йиллар), Қи (79-520 йиллар), Лианг (520-551.) ва Чен (557-589 гг.). Жанубий сулолалар даврида (420-589), муҳим ютуқ саноат соҳасида зарарли ҳашаротлар қирғин қишлоқ хўжалиги усули кашфиёт бўлди, биз пўлат саноати, қоғоз тайёрлаш, кемасозлик ва чинни ишлаб чиқариш ривожланишини алоҳида таъкидлашни.
Ер солиғи тизимида тақсимот соҳасида ўзгаришлар рўй бермоқда. Жанубий сулолалар ҳудуди (айниқса, қўшиқ ва Қи сулолалар) замонавий Хитойнинг жанубида жойлашганлиги сабабли, зиғир етиштириш айниқса кенг тарқалган еди, шунинг учун юзага келган зиғир матолари шаклида олиб ташланди. Тўловчилар доираси кенгайтирилмоқда, тўлиқ (вояга етган) тўловчилар (дин) билан бир қаторда, қисмли тўловчилар – cидин, яъни солиқнинг ярмини тўловчи киритилмоқда. Бу тоифага 13 ёшдан 15 ёшгача ва 61 ёшдан 65 ёшгача бўлган (16-60 ёш – дин) аёллар ва еркаклар кирган. Динг бошига 5 ши бир полл солиқ ҳам жорий етилди. Жанубий сулолалар (Лианг, Ченг) нинг иккинчи даврида турли хил мато ва матоларни ўз ичига олиш учун тарқатиш доираси сезиларли даражада кенгайтирилди, аёллар қидин деб таснифланди, яъни ярим солиқни тўлашди, тўлиқ солиқ мажбурияти бошланган ёш ҳам 18 йилга кўтарилди.
Бу даврда майда ўзгаришлар билан уч подшоликдан бошлаб божлар тизими ("акция", транспорт ва ҳунармандчилик божлари) ва монополиялар (туз, темир ва вино) сақланиб қолган. Божхона тўловларини солиққа тортиш кўпайиб бормоқда, савдо тўловлари еса, аксинча, камайиб бормоқда. Транзит тўловлари ва сотилган товарлар бўйича солиқлар сақлаб қолинади. Металл қазиб олиш ва еритиш (давлатга тегишли бўлган олтин ва кумуш бундан мустасно) бўйича металлургия солиғи жорий етилади.
Категория қўшимча солиқлар ва тўловлар ҳисобланади тўлдирилсин томонидан бир леви жазо ундирилади бўйича аҳоли турмуш бўйича банклар дарёлар ва кўллар учун қурилиш ва таъмирлаш тўғонлар, тўғонлар ва кўприкларни; дўкони солиқ бўйича егаларининг харид қилиш мажмуалари ва дўконлар, бир леви бўйича иммигрантлар ва ҳудудини тўлиқ назорат қилмоқда, ва биринчи marta бир хусусий жамғарма солиқ еди ундириладиган бўйича ижтимоий соҳа Хитойда (яъни, кишилар қилмади тегишли бўлган фалсафий оқимлар шаклланди миллати). Балиқ овлаш солиғи ва шаҳар таъмирлаш ҳақи сақланиб, бойлик солиғи тикланади ва бу солиқ 150,000 CУ дан ортиқ жисмоний шахслар капиталидан 25% миқдорида ундирилади.
Тўртинчи асрдан бошлаб шимолда варварлар ҳукмронлик қилган. Шимолий Хитойда истилочилар томонидан яратилган давлатлар сиёсий беқарорлик билан ажралиб турарди. Урушлар маҳаллий аҳолини қул қилиш билан бирга олиб борилди. Бироқ Тоба қабилалари тез орада Шимолий Хитойга бостириб кирдилар. ИВ аср охирида Лин Куеи уларнинг раҳбари император деб еълон қилинди, унинг набираси Шимолий Хитойда ташкил етилган, Шимолий Вей сулоласи ҳукмронлиги (386-534 гг.). Кейинчалик Шимолий сулолалар даври сулола Шарқий Вейдан иборат бўлган (534-550.) ва Ғарбий Вей (535-556), Шимолий Вей Қироллигидан ташкил топган ва Ғарбий Вей (557-581 гг) ҳудудида Шарқий Вей (гг 550-577) ва Шимолий Чжоу Шимолий қининг шаклланишига асос бўлди.).
Шимолий Вей даврида, 485 йилда, Жин сулоласи мерос бутун тизим доирасида аграр ўзгартириш тажрибасини янада ривожлантиришга ҳисса қўшган катта ландҳолдингс ўсиши бўйича баъзи чегараларини белгилаш imperial фармон чиқарди. Ғалла, ипак ёки каноп мато (ёки пахта) ва ҳукумат иш – ҳар бир солиқ солинадиган шахс кун маълум бир қатор бир йил ишлаган-ажратма ўтказиш йиллик солиқлар – деб аталмиш "вазифаларини триад" билан белгиланган еди. Солиққа тортиш асослари даромад олувчиларнинг бир жуфтлиги бўлиб ҳисобланди. Қишлоқ хўжалиги ва ҳунармандчиликни деҳқон хўжалиги доирасида бирлаштиришни назарда тутган солиқ тизими анъанавий жамоанинг табиий табиатига ва еркак ва аёл spinner ўртасидаги табиий меҳнат тақсимотига мос келди. Ғазначиликнинг барқарор солиқлар оқимини олиш ҳуқуқини кафолатлашга интилди. Шу мақсадда қишлоқда қадимий моделларга кўра батафсил бошқарув тизими жорий етилди. Беш ҳовлилар лин деб аталган енг паст бирликни ташкил етган; беш қоп лиларни ташкил етган; беш ли, 125 ҳовлиларни ўз ичига олган, дан қишлоқ ташкилотини тузган. Бу уюшмалар қишлоқ оқсоқоллари томонидан бошқарилган. Мукофот сифатида оқсоқоллар божлар ва солиқлардан қисман озод қилинди. Ўзаро масъулият тамойили давлатнинг деҳқонлар билан муносабатларни тартибга солишга интилишини акс еттирган. Солиқ солинадиган бўлинма сифатида ҳовли бухгалтерия ҳисобининг асоси бўлиб хизмат қилган. Ҳовлилар одатда бир нечта оилаларни ўз ичига олганлиги сабабли, расмийлар ҳар бир жуфтликни аниқлаш ва солиққа тортишга интилди ва ёпиқ жамоалар-ҳовлиларни йўқ қилишдан манфаатдор еди. Фармонда қуллар ва ишчи мол-мулк егаларига, шунингдек, кўп оилалиларга қўшимча екин майдонлари шаклида ҳисобланган махсус мол-мулк ажратмалари жорий етилиши назарда тутилган. Солиққа тортиш бирлиги сифатида 60 му ер ишлаётган ер - хотин 1 та ипак мато ва 2 ши тилла тўлаши талаб қилинган. 15 ёшдан турмуш қурмаган ва турмуш қурмаган кишилар ставканинг тўртдан бир қисмини тўлашган, ишчи қорамоллар (ставканинг 1/20 қисми) ва қул меҳнатидан ва хизматчилардан (ставканинг 1/8 қисми) фойдаланганлик учун тўловлар ҳам тахмин қилинган, тиланчилар, касаллар ва қарилар тўловдан озод етилган.
Шимолий сулолаларнинг кейинги даврида (Шимолий Вей қулаганидан кейин) ер қонунчилиги "тўққиз тоифа тўғрисида" ги қонун билан жорий етилган бўлиб, унга кўра барча оилалар маълум синфга кўра молиявий ҳолатига кўра 9 синфга бўлинган ва ер солиқлари прогрессив шкала бўйича ундирилган. Бироқ тўққиз тоифадаги тизим бўйича ундириладиган ер солиғи (тақсимоти) билан бир қаторда тақсимотдан ташқари тўловлар ҳам мавжуд еди. Прогрессив фойдаланиш тизими юзага келганда, ҳар бир деҳқон хонадони қуйидаги суммани тўлаши керак бўлган қоида мавжуд еди: 8.5 дона ипак мато, 2 жин пахта, 1 жин ипак жун, 22 ши tariq ва меросий зодагонлар солиқ ва божлардан озод қилинди.

Савдо солиқлари категориясида ендиликда табақалаштирилган ставка бўйича ундириладиган шоп солиқдан ташқари, шаҳарга кирганлик учун – кириш бадали жорий етилади. Металлургия солиғи сақланиб, қадам солиғи, қорамол солиғи ва бойлик солиғи тикланади. Янги қўшимча солиқ монастир солиғи бўлиб, у монастир томонидан ўз еридан тўланиши керак еди. Давлат молиясини бошқариш соҳасида савдо-саноат солиғи ва йиғимларни ундириш устидан назорат маҳаллий даражага вилоят ҳокимига ўтказилади.

Шундай қилиб, кўриб чиқилаётган бутун давр мобайнида ер солиғи тизимида енг катта ўзгаришлар амалга оширилиб, бу солиқ солинадиган аҳоли учун янада оғир юк бўлди. Ўзига хос хусусияти ҳам ортиб бораётган ҳарбий харажатларни қоплаш учун ундириладиган турли қўшимча солиқлар ва йиғимларнинг кўплиги ҳисобланади.