Bmi mavzulari banki va uni bajarish bo`yicha uslubiy tavsiyalar

 
Норматов У. Умидбахш тамойиллар. – Т.: Маънавият, 2000. - 50-51-бетлар.
 

---

qonunlari hamon yashayotganligidan darak beradi: badiiy asar qimmatini uning 
qaysi yo’nalishda yaratilganligi emas, balki chinakam san’at asari darajasiga 
ko’tarilgan yo ko’tarilmaganligini belgilovchi xususiyatlari, fazilatlari belgilaydi. 
“Sof an’anaviy realizm” yo’lida ijod qilgan P.Qodirov, O.Yoqubov, O’.Hoshimov 
kabi o’nlab san’atkor adiblar yaratgan ijodiy maktabda unib, o’sib, voyaga yetgan 
o’zbek nasrining yangi avlodi ular uslubidan saboq olib, boy an’analarini, jahon 
adabiyotining tajribalarini ijodiy o’zlashtirib, ilg’or uslubiy yo’nalishlar yaratgan 
adabiy merosdan bahra olib, qalam tebratmoqdalar. 
Demak, o’zbek nasrining qissachilik janri ham mazmun ham shakl jihatdan 
izlanish, yangilanish jarayonini boshdan kechirmoqda, yangi badiiy kashfiyotlar 
yaratilishiga imkon bermoqda. Bor gap ijodkorlar mahoratida, so’z san’atining 
sehrli qudratini ishga sola bilishlarida: millat dardi, o’y-xayollari, orzu-tilaklari, 
iztirobu quvonchlarini, kurashchan ruhini, go’zal hislatlarini namoyon etuvchi 
badiiy baquvvat asarlar yarata olishlarida! Bu tamoyil shubhasiz, mustaqillik davri 
o’zbek qissachiligining yetakchi tamoyili bo’lib qoladi. 
Bugungi kun qissalari qahramoni o’z-o’zini taftish etib, o’z borlig’ini rang-
barang jihatlaridan namoyon qilmoqda. Hayotning o’ta chigal jumboqlariga 
o’zgacha munosabat bildirish, ilohiy-falsafiy haqiqatlarga qaytish, “muhabbatsiz”, 
“tutqun” turmushga ko’nikish, o’z manfaatlaridan yuksakroq insoniy burch hamda 
mas’uliyat oldida, aziz rishtalar qarshisida, binobarin o’zi ishongan ezgulik, poklik, 
samimiy tuyg’ularga bosh egish; hayot hamisha chigalliklari, ziddiyatlari, kam-
ko’stlari, kemtiklari bilan hayot ekanini tan olish – yangicha yechimning yuzaga 
kelishi o’zbek qissalaridan insonga yangicha yondashuv tamoyili o’rin 
egallaganligini anglatadi. 
Yozuvchi Nazar Eshonqulning “Momoqo’shiq” qissasi qahramoni Muazzam 
kitobxonda aynan shunday tasavvur uyg’otadi. Qishloqqa paxta terimi xashariga 
kelgan bir guruh “san’at ahli” daraxtzorlar oralab aylanib yurib, qamish chayla 
qarshisidan chiqib qolishadi. “Chayla bilan daraxtzor oralig’i yigirma qadam ham 
chiqmas, supada ularga orqa o’girib, so’ta sitgancha qandaydir qiz qo’shiq aytardi. 
Qizning ovozi tiniq, xatto juda tiniq, ta’sirchan, shirali va maroqli edi. U 
qo’shiqning eng yuqori pardasini ham qiynalmay, zo’rlanmay, tabiiy va samimiy 
kuylardi... Bu juda go’zal manzara edi, buni faqat usta rassomlarning 
suratlaridagina ko’rish mumkin, biroq eng zo’r musavvir ham uning qo’shig’iga 
bo’yoq topolmagan bo’lardi. qizning ovozida bani dunyo o’zaro uyg’unlashib 
jaranglar, go’yo xayol ham, go’zallik ham, orzu ham qizning qiyofasiga kirib 
qo’shiq aytardi. Qo’shiqni tinglayotgan odam bahorni, yasharish faslini, sollanib 
turgan gullarni, shabadadan to’kilay-to’kilay deyayotgan qizg’aldoq bargidagi 
shudringni, tuman qoplab olgan bog’ni, varrak uchirayotgan bolalarni, yuksak-
yuksaklarda parvoz qilayotgan, jilvalanayotgan bolalik xayolini ko’z oldiga 
keltirish mumkin edi. Bolalik kabi go’zal, tiniq va orzumand bu ovoz quyoshning 
issiq taftidek o’z ohangi bilan odamni eritib yuborar, ko’ngilga yoqimli 
shabadaday esib kirardi...”
1
.