Biznes korxonalari iqtisodiyoti ishlab chiqarishning iqtisodiy va ijtimoiy samaradorligi

Mehnatning fond bilan qurollanish miqdori (ayniqsa, sifati) unumdorlikka sezilarli ta’sir etadi.

Mehnatning fond bilan qurollanish miqdori (ayniqsa, sifati) unumdorlikka sezilarli ta’sir etadi.
Fond bilan qurollanish, (FQ) fondlar qiymatining ishchilar soniga nisbati ko‘rinishida o‘lchanadi va quyidagi formulada ifodalanadi:

F = FQ : Is

F - Fond bilan qurollanish, FQ - asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymati; Is - ishchilar soni.
Misol: Korxonaning asosiy ishlab chiqarish fondlarini o‘rtacha yillik qiymati 40.0 mln. so‘mni tashkil etadi. Korxonada 120 kishi ishlaydi. Korxona ishchilarining fondlar bilan qurollanganligi 40.0:120=333.3 ming so‘mga teng.

Mehnat unumdorligining yana bir ko‘rsatkichi mehnat sig‘imidir (MS). Bu ko‘rsatkich yaratilgan mahsulot qiymatiga to‘g‘ri keladigan mehnat xarajatlari tusida bo'ladi. Uni quyidagi formula orqali ifodalash mumkin:

Mehnat unumdorligining yana bir ko‘rsatkichi mehnat sig‘imidir (MS). Bu ko‘rsatkich yaratilgan mahsulot qiymatiga to‘g‘ri keladigan mehnat xarajatlari tusida bo'ladi. Uni quyidagi formula orqali ifodalash mumkin:

Ms = Mh : Ms,

bu yerda Mh - mahsulot hajmi, miqdori. Ms - mehnat sarfi. Bu ko‘rsatkich mehnat unumdorligining teskarisi bo‘lib, uning hajmi qancha yuqori bo‘lsa, natijaning yomonlashganligi va aksi bo‘lsa, (ya’ni past bo‘lsa) natijaning yaxshilanganligidan dalolat beradi, u asosan korxona darajasida aniqlanadi
Misol. Korxonada bir smenada - 8 soatda 800 ta yengil mashina detali ishlab chiqarildi: bu 1 soatda 100 dona «detal ishlab chiqarilganligini ko‘rsatayapti (800:8).

Xalq xo‘jaligida, uning ayrim tarmoqlarida, shu jumladan sanoatda fondlar qaytimi ko‘rsatkichi hisoblanadi. Bu fondlar sig‘imi ko‘rsatkichining aksidir. Fond unumi (FU) asosiy ishlab chiqarish fondlardan foydalanish samaradorligini tavsiflaydi. U asosiy fondlar muayyan miqdoriga to‘g‘ri keladigan mahsulot miqdori bilan o‘lchanadi.

Xalq xo‘jaligida, uning ayrim tarmoqlarida, shu jumladan sanoatda fondlar qaytimi ko‘rsatkichi hisoblanadi. Bu fondlar sig‘imi ko‘rsatkichining aksidir. Fond unumi (FU) asosiy ishlab chiqarish fondlardan foydalanish samaradorligini tavsiflaydi. U asosiy fondlar muayyan miqdoriga to‘g‘ri keladigan mahsulot miqdori bilan o‘lchanadi.