Birinchi Renessans Abu Rayhon Beruniy Muhammad ibn Ahmad

Eng muhim asarlari: Davlat ishlari bilan bog‘liq bo‘lgan yurish-ko‘chishlar, rasadxonadagi kuzatishlar va madrasadagi darslar, undan tashqari ilmiy ishlarga umumiy rahbarlik qilish ham Ulug‘bekning ko‘p vaqtini oladi. Shuning uchun bo‘lsa kerak, bevosita Ulug‘bek nomi bilan bog‘liq ilmiy asarlar soni jihatdan ko‘p emas, ular to‘rttadan iborat.
Ulug‘bek ilmiy merosining eng asosiysi, ma'lum va mashhuri uning «Zij»i bo‘lib, bu asar «Ziji Ulug‘bek», «Ziji jadidi Guragoniy» deb ham ataladi. «Zij»dan tashqari uning matematik asari «Bir daraja sinusini aniqlash haqida risola», astronomiyaga oid «Risolayi Ulug‘bek» (yagona nusxasi Hindistonda, Aligarh universiteta kutubxonasida saqlanadi) va tarixga doyr «Tarixi arba' ulus» («To‘rt ulus tarixi») asaridir.
Asosiy ilmiy kashfiyotlari: Ulug‘bek «Zij»i o‘z tarkibiga ko‘ra VIII-IX asrlarda boshlangan astronomik an'anani davom ettirsa ham ilmiy darajasi ularga nisbatan beqiyos balanddir. Bu asar ikki qismdan: keng muqaddima va 1018 sobita yulduzning o‘rni va holati aniqlab berilgan jadvallardan iborat bo‘lib, muqaddimaning o‘zi mustaqil to‘rt qismni tashkil qiladi
Mirzo Ulug‘bek Oy va planetalarning ekliptikani kesib o‘tish onlarini, ekliptikaning osmon ekvatoriga og‘maligini, kuzatishlar uchun muhim bo‘lgan bahorgi tengkunlik nuqtasining o‘rnini aniq belgilashni va boshqa bir qancha astronomik kattaliklarni) yangidan aniqlash talab etilardi. Bu, o‘z navbatida, Quyosh, Oy va planetalarning koordinatalari, shu asosda yerda joyning geografik uzunlama va kenglamalari, Quyosh va Oy tutilishlarining vaqtlari, astrologik tole'nomalar tuzish uchun Oy va sayyoralarning o‘zaro yaqinlashish va "qo‘shilish" paytlarini, yulduz yili va tropik yil uzunliklarini, yil fasllarini aniq belgilash uchun juda muhim hisoblanardi. Aynan shu masalalarni hal qilish uchun kuzatishlar va o‘lchashlarga imkon beradigan aniqlik darajasi yuqori astronomik asbobnni yaratgan.
Mirzo Ulug‘bek o‘rta asrlarda jahondagi eng muvaffaqiyatli rasadxonani tashkil qilgan edi. Uning “Zijji jadidi Ko‘ragoniy” astronomiya jadvali XVI asrda Turkiya orqali G‘arb ilm-fan doiralariga ma'lum bo‘ladi va uzoq yillar mobaynida dunyo astronomiya fanida muhim qo‘llanma bo‘lib xizmat qilgan.