BIZ BAXTLI BO‘LAMIZ
Mayli-da kimgadir
yoqsa,
yoqmasa,
Ularga qo‘shilib yig‘lasharmidik.
Biz baxtli bo‘lamiz,
Xudo xohlasa.
Xudo xohlamasa,
Uchrasharmidik...
Rayhon hidlaringni
yo‘llarimga sep,
Kut meni har oqshom
ko‘kka oy chiqqach.
Faqat
yig‘lamagin,
aybim nima deb,
Aybing –
onang seni
chiroyli tuqqan!..
Menga bir tabassum
hadya et, ey yor,
nur tomsin
lablaring
sohillaridan.
O‘zing ayt,
senday qiz
yana qayda bor,
Kipriklari uzun
kokillaridan?..
Iymanib yashama
xayol pinjida,
Yoyil,
yayra, jonim,
o‘rtanma g‘amda.
140
G‘iybatlarga chida,
Tuhmatga chida:
Sen bittasan, axir,
Yorug‘ olamda.
Men esa oshig‘ing
sening eng g‘arib,
Tundan so‘z
qarz olib,
tongga tutguvchi.
Sening yoningda ham
seni axtarib,
Sening yoningda ham
Seni kutguvchi.
Ista
tiz cho‘kaman
hozir oldingda,
Sevdim,
sevganimdan
uyalmoq nechun?
Barcha farishtalar
sening qalbingda,
Ijarada turgan
qizlar men uchun!..
Biz baxtli bo‘lamiz,
Xudo xohlasa.
Xudo xohlamasa,
Uchrasharmidik.
Savol va topshiriqlar
1. Muhammad Yusuf hayoti va ijodining e’tiborga loyiq jihatlari to‘g‘risida ga-
pirib bering.
2. Shoir adabiyot maydoniga kirganida unda qanday ruh hukm surardi? Javobin-
gizni bir-ikki adabiy misol bilan isbotlay olasizmi?
3. Shoirning “Biz hali hammadan o‘tamiz, qizim!..” (“Madina” she’ridan) de-
gan orzusini qanday izohlaysiz? Mana shunday maqsadlarsiz shoir bo‘lish mum-
kinmi?
141
4. Muhammad Yusufning istiqlol yillaridagi ijodi to‘g‘risida mulohaza yuriting.
Uning she’rlari asosida aytiladigan qaysi qo‘shiqlarni bilasiz?
5. “Mehr qolur” she’ridagi
“O‘tar qancha yillar to‘zoni,
Yulduzlar – ko‘zyoshi samoni”
misralarida ifoda etilgan mazmunni va bu mazmun ifodasining badiiy jihatlarini
izohlang.
6. Mehr-u muhabbat qachon “dunyoni tor aylaydi”? Kimlarga dunyo tor
ko‘rinadi?
7. “Yurtim, ado bo‘lmas armonlaring bor” she’rida nima sababdan shoir
“O‘tmishingni o‘ylab og‘riydi jonim”, deydi? Hamma ham shoirning bu so‘zlarini
ayta oladimi?
8. Shoir nima uchun “Fayzullodek mardi maydonlar” qismatini “bahor ay-
yomlar” va “oy botgan yoqlarga termilib shomlar” o‘ylaydi? Bunda “bahor ayyo-
mi” bilan “oy botgan shom” qanday holat va kay
yatning ifodasi?
9. Yurtning “yulduzni yig‘latgan dostonlari”dan xabardormisiz? Bu yerda gap
faqat o‘zbek xalq og‘zaki ijodi namunalari ustida ketyaptimi yoki boshqa mazmun
ham bormi?
10. Nega Cho‘lponning ko‘zlari “jayrondek termilgan”? Shoir ijodida shu mis-
rani eslatuvchi boshqa she’r ham borligini bilasizmi?
11.“Qurboning bo‘layin, ey onajonim”, deganda shoir kimga murojaat qilyapti?
Shu murojaat she’rdagi ma’noga qanday qo‘shimcha ma’nolar yuklaganini o‘ylang.
12. “Biz baxtli bo‘lamiz” she’rida lirik qahramon o‘z suyuklisiga qarata “Ray-
hon hidlaringni yo‘llarimga sep”, deydi. Shu misrada nazarda tutilgan hayotiy ho-
latni so‘zlab bering.
13.
“Menga bir tabassum
hadya et, ey yor,
nur tomsin
lablaring
sohillaridan”
degan she’riy parchada qanday badiiy san’atlar qo‘llangan?
14. Muhammad Yusuf o‘z sevgilisini “Kipriklari uzun kokillaridan?” deya
ta’ri
aydi. Usmon Nosirning “Naxshon” dostonida esa “Kiprigi ko‘ksiga soya sol-
gan qiz” degan ta’rif bor. Ayting-chi, qay bir misra go‘zalroq? Qanday bo‘lmasin,
kringizni isbotlab bering.
15.
“Tundan so‘z
qarz olib,
tongga tutguvchi”
misralarida qanday manzara va kimning holati ifodalangan?
16. Muhammad Yusuf she’rlaridan ko‘nglingizga eng yaqinini yod oling va
sinfdoshlaringiz oldida ifodali o‘qib bering.
142
Do'stlaringiz bilan baham: |