“biotexnologiya asoslari”

6-chizma. Glutamin kislota ishlab chiqarishning texnologik chizmasi

Glutàmin kislotàlàr olish uchun uglårod mànbàsi sifàtidà glyukozà, sàõàrozà, kràõmàl gidrolizàtlàri, målàssà và gidrol õizmàt qilishi mumkin. Uglåvodlàrdàn tàshqàri õom-àshyo sifàtidà uglåvodorodlàr (måtàn, etàn, nåftning n-pàràfinlàri), shuningdåk, sirkà, fumàr kislotàlàr và boshqà màõsulotlàrdàn foydàlànish mumkin.
Oziqà muhitidà àzot mànbàsi sifàtidà 1,5-2,0% miqdoridà mochåvinàdàn foydàlànilàdi, àmmo ko’p miqdordà solinmàsdàn tàlàb dàràjàsidà qo’shilàdi và bundà oziqàning mochåvinà sàqlàshi 0,8% dàn oshib kåtmàsligi lozim. Ko’pinchà mochåvinàgà qo’shimchà sifàtidà àzot mànbài bo’lgàn àmmoniy sul’fàt (NH₄)₂SO₄ và àmmoniy õlorid (NH₄Cl) 0,5% gàchà yoki àmmiàkning suvli eritmàsi holidà qo’llànilàdi.
Oziqà muhitidà kul’turàlàrning mo’’tàdil o’sib rivojlànishi uchun yuzdàn yoki o’ndàn bir foiz hisobidà kàliy (KH₂PO₄ holidà), màgniy (MgSO₄ × 7H₂O), màrgànås (MnSO₄ × 4H₂O), shuningdåk, oziqà muhit rN ini mo’tàdillàshtirish (rN 7-7,2) bo’r qo’shish zàrur bo’làdi.
Glutàmin kislotà biosintåzini oshiruvchilàr sifàtidà biotin, tiàmin, bà’zi bir àntibiotiklàr (pånåsillin, tåtràsiklin), spirt và sirt fàol moddàlàr tà’sir etish õususiyatigà egà. Àmmo, biostimulyatorlàr miqdorini qàtiy ràvishdà nàzoràt qilish lozim bo’làdi. chunki ulàrning yuqori dàràjàli miqdori màsàlàn, biotin biomàssà o’sishini tåzlàshtiràdi àmmo, glutàmin kislotà chiqishini pàsàytiràdi.

Ekish màtåriàlini olish

Ekish màtåriàlini olish oddiy làboràtoriya shàroitidà àmàlgà oshirilàdi: dàstlàb probirkàlàrdà, so’ngà kolbàlàrdà mikrobiologik tåbràtgichdà kåyin 2-5³ hàjmli ekish fårmåntyorlàridà o’stirilàdi. O’stirish hàroràti 28-30⁰S, oziqà muhiti rN dàràjàsi 6,8-7,5; o’stirish dàvomiyligi esà hàr bir bosqichdà 24 soàt dàvom etàdi.

Fårmåntàsiya

Fårmåntàsiya 50³ hàjmli fårmåntyordà intånsiv (jàdàl) àeràsiya và 28-30⁰S hàroràtdà olib borilàdi. O’stirish dàvomiyligi 2-3 sutkàgà cho’zilàdi. Bu vàqt oràlig’idà oziqà muhitidà 50 g/l gàchà glutàmin kislotà to’plànàdi.
Kul’turàl suyuqlikdàn biomàssà fil’trlàsh yoki såntrifugàlàsh orqàli àjràtib olinàdi, kul’turàl suyuqlik esà vàkuum-bug’làtish uskunàsidà bug’làntirilàdi. Kristàllizàsiyadàn kåyin glutàmin kislotà àjràtilàdi. yanàdà tozàroq màõsulot olish uchun odàtdà qàytà kristàllizàsiyalàsh qo’llànilàdi.
Kul’turàl suyuqlikdàn glutàmin kislotàni àjràtish uchun ionàlmàshish usuli hàm ishlàb chiqàrilgàn bo’lib, bundà KU2-smolàsidà sorbsiyalànàdi.
Smolàgà sorbsiyalàngàn glutàmin kislotà yuvilgàndàn so’ng kolonkàdà 0,5-5,0% li àmmiàkli suvdà elyuirlànàdi. Olingàn elyuàt fàol ko’mirdà ishlov bårilàdi và 40⁰S hàroràtli vàkuum ostidà hàjmi 3-5 màrtàgàchà kàmàygnchà quyultirilàdi. Sul’fàt kislotàdà nordonlàshtirilgàn (rN 3,2 gàchà) eritmà 4⁰S hàroràtgàchà sovutilàdi và bundà glutàmin kislotàning kristàllizàsiyalànishi àmàlgà oshàdi. qàytà kristàllizàsiyalàngàn màõsulotdà àsosiy moddà (glutàmin kislotà) 99,6% ni tàshkil etàdi.