Биотехнологик жараён босқичлари. Культурал суюқликдан биомассани ажратиш ва қуюқлаштириш босқичлар

Узлуксиз жараён

Микроорганизм ҳужайраларининг ўсиши ва биосинтез маҳсулотларининг ҳосил бўлиши даврий жараёнда маълум вақтдан сўнг нисбатан қисқа вақт ичида якунланади. Узлуксиз жараён 1949 йилда Моно томонидан таклиф этилиб, бунда микроб культураси узоқ вақт давомида янги тайёрланган озиқа муҳити билан узлуксиз равишда бойитиб турилади. Узлуксиз жараёнда биообъект доимий равишда экспоненциал фазада Узлуксиз жараён гомоген ва гетероген тизимли бўлиши мумкин:
ГОМОГЕН тизимда - тез ва доимий аралаштириб туриш ҳисобига ферментёрнинг ҳамма қисмидаги озуқа муҳити гомоген (бир хилда) ҳолатда бўлади ва шу туфайли микроб ҳужайралари бир хил физиологик ҳолатда бўладилар.
Очиқ босқичли гомоген узлуксиз тизим.
ГЕТЕРОГЕН тизимда бир неча ферментёрлар баъмисоли батареялар сингари бир-бири билан уланган холатда бўладилар ва уларнинг ҳар бирида доимий ўстириш шароити ушлаб турилади, аммо бу шароитларнинг, яъни озиқа муҳитларнинг таркиби жиҳатидан бири иккинчи ферментёрникидан фарқ қилади. Бу усулда ҳужайраларнинг кўпайиши учун доимий шароит яратилмайди. Янги озуқа муҳити ферментёрга бир хил тезликда ва доимий равишда кириб туради. Микроб ҳужайралари сақлаган культурал суюқлик худди шу тезликда ферментёрдан чиқиб туради.
Узлуксиз жараён 2 хил усулда амалга оширилади: хемостат ва турбидостат.
Хемостат тизимидаги узлуксиз жараёнда микроорганизмларнинг ўсишини кимёвий моддалар бошқаради, яъни озиқа муҳит таркибидаги компонентлардан 1 тасини доимий концентрацияда сақлаб турилади, масалан, С, ёки О, ёки N, ва микроорганизмларни культурада ўсиш тезлигини бошқарилади. Шу сабабли хемостат шароитида микроорганизм культурасининг доимий ўсиш тезлиги таъминланади. Бу ҳолда бошқа барча моддалар миқдори ўзгармайди. Бу каби узлуксиз ўстириш хемостат деб аталади. Хемостат-микроорганизмларни доимий тезликда ўсиб, ривожланишини таъминловчи, озуқа моддаси кириб, тайёр культурал суюқлик шу тезликда чиқиб турувчи, яхши аралаштириладиган тизим ҳисобланади.