Biosfera chegaralari, tarkibi, funksiyalari, biomassasi

Okean biomassasi. Suv biosferaning muhim tarkibiy qismla- ridan bo‘lib, tirik organizmlarning yashashi uchun eng zarur omillardan biri hisoblanadi. Suvning asosiy qismi okean va de- ngizlarda. Okean va dengiz suvlari tarkibiga 60 ga yaqin kimyo- viy elementlardan tashkil topgan mineral tuzlar kiradi. Organizmlar hayoti uchun zarur bo‘lgan kislorod va karbonat angidrid gazlari suvda yaxshi eriydi. Suvdagi hayvonlar nafas olishi jarayonida karbonat angidrid ajratadi, o‘simliklar esa fotosintez natijasida suvni kislorod bilan boyitadi.

Okean suvlarining 100 m gacha bo‘lgan yuqori qatlamida bir hujayrali suvo‘tlari va mikroorganizmlar ko‘p tarqalgan, ular mikroplanktonni (yunoncha planktos — sayyor, ko‘chib yuruvchi degan so‘zdan olingan hosil qiladi.

Sayyoramizdagi fotosintez jarayonining 30 foiziga yaqini suvda kechadi. Suvo‘tlari quyosh energiyasini o‘zlashtirib, kim- yoviy reaksiyalar energiyasiga aylantiradi. Suvda yashaydigan hayv onlarning oziqlanishida plankton asosiy ahamiyatga ega.

Suvning tubida hayot kechiradigan organizmlar bentos (yu- noncha bentos — chuqurdagi degan so‘zdan olingan) deb ataladi.

Okean tubidagi bakteriyalar organik moddalarni minerallashtirib, anorganik moddalarga aylantiradi.

Gidrosfera sayyoradagi issiqlik va namlikning taqsimlanishida, moddalarning aylanishida muhim rol o‘ynagani uchun o‘z navbatida biosferaga kuchli ta’sir ko‘rsatadi.

Adabiyotlar
1. G’afurov A. T. Darvinizm Toshkent, o’qituvchi1992 yil.

2. Воронцов Н. П.,Сухорукова Л.Н. Эволюционная органического мира. М. Просвешение 1991

3. To’raqulov Yo. X. malekulyar biologiya. Toshkent, o’qituvchi1993 yil

4. Иорданскис Н. Н. Эволюция жизни. М.Издательский центр “Академия” 2001

5. Inge-Vechtomov S.G. Genetika s osnovami selektsii. Moskva., «Vsshaya shkola», 1989 g.

6. Lobashev M.Ye., Vatti K.V., Tixamirova M.M. Genetika s osnovami selektsii. Moskva, «Prosveshenie», 1979 god.